રાજસ્થાનમાં દવાની દુકાનોનું કૌભાંડી નેટવર્ક: 30 દુકાનોના લાઇસન્સ રદ, 33 સસ્પેન્ડ

Rajasthan Medicine Fraud: રાજસ્થાનમાં સરકારી આરોગ્ય યોજના RGHS હેઠળ એક મોટું દવા કૌભાંડ પ્રકાશમાં આવ્યું છે. દવાના વેચાણમાં ભારે ગેરરીતિના આરોપસર ડ્રગ નિયંત્રણ વિભાગે રાજ્યભરમાં 63 મેડિકલ દુકાનો સામે મોટી કાર્યવાહી કરી છે.

પ્રતીકાત્મક તસવીર (સૌજન્ય: મિડ-ડે)

રાજસ્થાનમાં સરકારી આરોગ્ય યોજના RGHS (રાજસ્થાન સરકારી આરોગ્ય યોજના) હેઠળ એક મોટું દવા કૌભાંડ પ્રકાશમાં આવ્યું છે. દવાના વેચાણમાં ભારે ગેરરીતિના આરોપસર ડ્રગ નિયંત્રણ વિભાગે રાજ્યભરમાં 63 મેડિકલ દુકાનો સામે મોટી કાર્યવાહી કરી છે. આ દુકાનોમાંથી 30 દુકાનોના લાઇસન્સ આજીવન રદ કરવામાં આવ્યા છે, જ્યારે 33 દુકાનોના લાઇસન્સ અસ્થાયી રૂપે સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે. તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ઘણા દુકાનદારોએ ખરેખર તે દવાઓ ખરીદી ન હતી જેના માટે તેમણે બિલ રજૂ કર્યા હતા.

લાખોના નકલી બિલ, ખરીદી વગર વેચાઈ દવાઓ!
ડ્રગ કંટ્રોલર અજય ફાટકે આ કેસની પુષ્ટિ કરી અને કહ્યું કે RGHS યોજના હેઠળ, રાજ્યભરમાં નકલી બિલિંગ અને દવા કૌભાંડની ફરિયાદો સતત મળી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે ઘણા દુકાનદારોએ લાખો રૂપિયાના બિલનો દાવો કર્યો હતો, પરંતુ વાસ્તવિક ખરીદી રેકોર્ડમાં તેમની ખરીદી ખૂબ ઓછી હોવાનું બહાર આવ્યું.

તપાસમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું છે કે કેટલીક દુકાનોએ નકલી ફાર્માસિસ્ટ દ્વારા સહી કરેલા બિલ રજૂ કર્યા હતા. ફાટકે કહ્યું, "આ મેડિકલ સ્ટોર્સ પર બતાવવામાં આવતી અને તેના માટે દાવો કરવામાં આવતી મોટાભાગની દવાઓ સ્ટોકિસ્ટ કે કંપનીઓ પાસેથી ખરીદવામાં આવી ન હતી. તે સ્પષ્ટ છે કે આ એક સુનિયોજિત કૌભાંડ છે."

ડ્રગ વિભાગના અહેવાલ મુજબ, આ અનિયમિતતા 12 જિલ્લાઓમાં ફેલાયેલી હતી. ભરતપુર જિલ્લામાં સૌથી વધુ કેસ નોંધાયા છે, જ્યાં 17 મેડિકલ દુકાનો સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. તે જ સમયે, રાજધાની જયપુરમાં 13 દુકાનો, બારનમાં 3 અને નાગૌર, ઝુનઝુનુ, સીકર, હનુમાનગઢ, ધોલપુર, દૌસા, ભીલવાડા, અલવર અને ઝાલાવાડમાં 2 થી 5 દુકાનોમાં અનિયમિતતા જોવા મળી હતી.

ફરિયાદો મળ્યા બાદ, ડ્રગ કંટ્રોલર ઑફિસે રાજ્યભરના ડ્રગ કંટ્રોલ ઑફિસરો (DCOs) ને તપાસનું કામ સોંપ્યું હતું. આ અધિકારીઓએ સંબંધિત દુકાનોના બિલ બુક, સ્ટોક રજિસ્ટર, સ્ટોકિસ્ટો પાસેથી ખરીદીના રેકોર્ડ, ફાર્માસિસ્ટના દસ્તાવેજો અને RGHS દાવાની સરખામણી કરી. એવું બહાર આવ્યું કે ઘણી દુકાનોએ લાખોના દાવા કર્યા હતા પરંતુ ખરીદીના રેકોર્ડ ગાયબ હતા.

નકલી ફાર્માસિસ્ટ, કાગળની હેરાફેરી
કેટલીક દુકાનોના બિલ પર સહી કરનારા ફાર્માસિસ્ટ કાં તો નકલી નીકળ્યા અથવા તેમની પાસે કોઈ રેજીસ્ટ્રેશન નહોતી. આનાથી સ્પષ્ટ થયું કે બિલ ફક્ત કાગળ પર જ બનાવવામાં આવ્યા હતા અને વાસ્તવમાં દર્દીઓને દવાઓ આપવામાં આવી ન હતી.

આગળ શું?
જે દુકાનોના લાઇસન્સ ડ્રગ વિભાગ દ્વારા રદ કરવામાં આવ્યા છે તેઓ ભવિષ્યમાં દવાઓનો કોઈ વ્યવસાય કરી શકશે નહીં. જ્યારે, જેમના લાઇસન્સ કામચલાઉ ધોરણે સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે તેઓએ વિભાગીય સુનાવણીમાં પોતાનો ખુલાસો આપવો પડશે.

રાજ્ય સરકાર આ સમગ્ર મામલાનો રિપોર્ટ આરોગ્ય વિભાગ અને આર્થિક ગુના શાખા (EOW) ને પણ મોકલી શકે છે જેથી ગુનાહિત દ્રષ્ટિકોણથી પણ વધુ તપાસ કરી શકાય.

રાજસ્થાનમાં સરકારી યોજનાઓના નામે થઈ રહેલી છેતરપિંડીનું આ બીજું એક મોટું ઉદાહરણ છે. દવાઓ જેવા સંવેદનશીલ ક્ષેત્રમાં પણ, દુકાનદારો નફા માટે નિયમોનો ભંગ કરે છે તે માત્ર કાયદાનું ઉલ્લંઘન જ નથી પણ દર્દીઓના જીવન સાથે પણ રમત છે. હવે જોવાનું એ રહેશે કે આ કાર્યવાહી પછી સરકાર અને વિભાગ આ અંગે કેટલી કડકાઈથી આગળ વધે છે.