World Ozone Day : જાણો ઓઝોન સ્તરનું રક્ષણ કરવું કેમ જરૂરી?

સૂર્યના પ્રખર કિરણોથી પૃથ્વીને સુરક્ષિત રાખતા ઓઝોન લેયરની જાળવણી માટે દર વર્ષે 16 સપ્ટેમ્બરના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય ઓઝોન દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.

ફોટો/એએફપી

સૂર્યના પ્રખર કિરણોથી પૃથ્વીને સુરક્ષિત રાખતા ઓઝોન લેયરની જાળવણી માટે દર વર્ષે 16 સપ્ટેમ્બરના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય ઓઝોન દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. વર્ષ 1987માં આ દિવસની ઉજવણીની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી, જ્યારે વિશ્વભરના દેશોએ `ઓઝોન સ્તરને ઘટાડનારા પદાર્થો પર મોન્ટ્રીયલ પ્રોટોકોલ` પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.

`ઓઝોન સ્તરને ખતમ કરનાર પદાર્થો પર મોન્ટ્રીયલ પ્રોટોકોલ` સામાન્ય રીતે મોન્ટ્રીયલ પ્રોટોકોલ તરીકે ઓળખાતી આ સંધિને 16 સપ્ટેમ્બર, 1987ના રોજ અમલમાં મૂકવામાં આવ્યો હતો અને 1 જાન્યુઆરી, 1989ના રોજ ઔપચારિક રીતે કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી. તેમાં ઓઝોન સ્તરના અવક્ષય માટે જવાબદાર દરેક પ્રકારના પદાર્થને તબક્કાવાર બહાર કાઢવાનો સમાવેશ થાય છે.

પૃથ્વીનું ઓઝોન લેયર સૂર્ય દ્વારા ઉત્સર્જિત યુવી કિરણોને અટકાવવામાં મદદ કરે છે. યુવી કિરણોત્સર્ગ બે પ્રકારના હોય છે - યુવીએ અને યુવીબી, બંને સનબર્ન અને ત્વચાના કેન્સરને કારણે મનુષ્યોને નુકસાન પહોંચાડે છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રની વેબસાઈટ મુજબ, ઓઝોન સ્તરને નુકસાન પહોંચાડનારા ઘણા રસાયણો પૈકી, બલોમિન ધરાવતા હાલોકાર્બનમાં ક્લોરિન ધરાવતાં રસાયણો ઓઝોન-ઘટાડવાની ક્ષમતા વધારે છે. હાનિકારક તરીકે જાણીતા કેટલાક રસાયણો ક્લોરોફ્લોરોકાર્બન (CFCs) અને હાઇડ્રોક્લોરોફ્લોરોકાર્બન્સ (HCFCs) સહિત મિથાઇલ બ્રોમાઇડ છે. અગાઉ ટ્રેડવોટરના કર્મચારીએ યુએસ કંપનીના પ્લાન્ટમાં રેફ્રિજન્ટનો ઉપયોગ કરીને ગેસ કેનિસ્ટરમાંથી સીએફસીનો નિકાલ કર્યો હતો.

મોન્ટ્રીયલ પ્રોટોકોલની અસરકારકતાને કારણે 16 સપ્ટેમ્બર, 2009ના રોજ સાર્વત્રિક બહાલી મેળવનાર બે સંધિઓમાંથી એક બની હતી (બીજી વિયેના સંમેલન છે). મોન્ટ્રીયલ પ્રોટોકોલમાં 15 ઓક્ટોબર, 2016ના રોજ કિગાલી, રવાંડામાં કિગાલી સુધારા તરીકે ઓળખાતા, તમામ પક્ષો વચ્ચેના કરારમાં, હાઈડ્રોફ્લોરોકાર્બન (એચએફસી)ને તબક્કાવાર કરવા માટે સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો.

ઓઝોન સ્તરની જાળવણી માટે આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ 2021ની થીમ મોન્ટ્રીયલ પ્રોટોકોલ - આપણને, આપણા ખોરાકને અને રસીઓન ઠંડી રાખવાની છે.