ફ્યૂલ કન્ટ્રોલ સ્વિચ સાથે શું થયું? અમદાવાદ વિમાન અકસ્માત પર નવો રિપૉર્ટ...

અમદાવાદમાં થયેલા ઍર ઇન્ડિયા પ્લેન અકસ્માતની શરૂઆતની તપાસમાં ફ્યૂલ કન્ટ્રોલ સ્વિચ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવી રહ્યું છે. તપાસ દળ ફ્લાઈટ અને વૉઈસ ડેટા રેકૉર્ડરનું વિશ્લેષણ કરી રહ્યું છે.

ઍર ઈન્ડિયા પ્લેન ક્રૅશની ફાઈલ તસવીર

અમદાવાદમાં થયેલા ઍર ઈન્ડિયાના વિમાન અકસ્માતની શરૂઆતની તપાસનો રિપૉર્ટ શુક્રવાર સુધી સાર્વજનિક થઈ શકે છે. પણ, આ વચ્ચે સૂત્રોના હવાલે માહિતી મળી છે કે તપાસ દળનું ધ્યાન વિમાનના ફ્યૂલ કન્ટ્રોલ સ્વિચ પર છે. 12, જૂનના ઍર ઈન્ડિયાના વિમાન એઆઈ-171 અમદાવાદ ઍરપૉર્ટ પરથી ટેક ઑફની થોડીક જ મિનિટો બાદ જ દુર્ઘટનાગ્રસ્ત થઈ ગયું હતું. આ વિમાન લંડન જઈ રહ્યું હતું. ટેકઑફની થોડીવારમાં જ 650 ફૂટની ઉંચાઈએ પહોંચ્યા બાદ નીચે પડવા માંડ્યું. આ અકસ્માતમાં વિમાનમાં જતાં 242 લોકોમાંથી 241 લોકોના મોત થઈ ગયા. પ્લેન એક મેડિકલ કૉલેજના હૉસ્ટેલની બિલ્ડિંગ પર પડતાં જમીન પર પણ કેટલાક લોકોના મોત નીપજ્યા.

એન્જિનના ફ્યૂલ કન્ટ્રોલ સ્વિચ કેવી રીતે કામ કરી રહ્યા હતા?
રૉયટર્સના એક રિપૉર્ટ પ્રમાણે ઇન્વેસ્ટિગેટિવ એજન્સી એ વાત પર ધ્યાન આપી રહી છે કે એન્જિનના ફ્યૂલ કન્ટ્રોલ સ્વિચ કેવી રીતે કામ કરી રહ્યા હતા? તેમણે બૉઈંગ 787 વિમાનના ફ્લાઈટ અને વૉઈસ ડેટા રેકૉર્ડરનું વિશ્લેષણ કર્યું છે. બૉઇંગ કંપનીએ પણ વિમાનની છેલ્લી ક્ષણોનું એક સિમ્યુલેશન બનાવ્યું છે. આથી તપાસમાં મદદ મળી રહી છે. સૂત્રો પ્રમાણે, તપાસમાં અત્યાર સુધી કોઈ મોટી ટેક્નિકલ ખામી સામે આવી નથી. આથી, ઍરલાઇન્સને 787 વિમાનના સંચાલનમાં ફેરફાર કરવાની કોઈપણ સલાહ આપવામાં આવી નથી. બોઇંગ કંપનીએ આ મામલે કોઈ ટિપ્પણી નથી કરી.

એવિએશન મેગેઝિને સૌપ્રથમ પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો
`ધ ઍર કરંટ` નામના એક એવિએશન ઇન્ડસ્ટ્રી મેગેઝિને સૌપ્રથમ ફ્યુઅલ સ્વીચ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની વાત કરી હતી. આ સ્વીચો વિમાનના બંને એન્જિનને પાવર આપવામાં મદદ કરે છે. તપાસકર્તાઓ ફ્યુઅલ સ્વીચ સંબંધિત કઈ ચોક્કસ પ્રવૃત્તિઓ જોઈ રહ્યા છે તે હજુ સુધી સ્પષ્ટ નથી. સૂત્રોએ `ધ ઍર કરંટ`ને જણાવ્યું હતું કે બ્લેક બોક્સમાંથી મળેલી માહિતી વિમાન ક્રેશ થાય તે પહેલાં થ્રસ્ટમાં ઘટાડો થયો હતો કે નહીં તે નક્કી કરી શકી નથી. આ ઘટાડો કોઈ ખોટી, અજાણતા કે ઇરાદાપૂર્વકની કાર્યવાહીનું પરિણામ હતું કે કેમ તે પણ જાણી શકાયું નથી.

`પાઇલટ ભૂલથી પણ ફ્યુઅલ સ્વીચ ખસેડી શકતો નથી`
યુએસ એવિએશન સેફ્ટી નિષ્ણાત જોન કોક્સે કહ્યું હતું કે પાયલોટ ભૂલથી પણ ફ્યુઅલ સ્વીચ ખસેડી શકતો નથી. તેમણે કહ્યું, `આ એવી વસ્તુઓ છે જેને તમે દબાણ કરી શકતા નથી, પરંતુ તે ખસે છે.` કોક્સે વધુમાં કહ્યું હતું કે જો કોઈપણ સ્વીચ બંધ કરવામાં આવે છે, તો તેની અસર તાત્કાલિક થશે અને એન્જિન પાવર કાપી નાખવામાં આવશે. મોટાભાગના વિમાન અકસ્માતો ઘણા કારણોસર થાય છે. રોઇટર્સે ગયા મહિને અહેવાલ આપ્યો હતો કે તપાસ ઓછામાં ઓછી આંશિક રીતે એન્જિન થ્રસ્ટ પર કેન્દ્રિત છે.

શુક્રવાર સુધીમાં તપાસ રિપોર્ટ જાહેર થઈ શકે છે
ભારતીય તપાસકર્તાઓનો રિપોર્ટ શુક્રવારે જાહેર થઈ શકે છે. જોકે, સૂત્રોએ રોઇટર્સને જણાવ્યું હતું કે યોજનાઓ બદલાઈ શકે છે. 12 જૂનના રોજ થયેલા અકસ્માતના લગભગ 30 દિવસ પછી આવેલા દસ્તાવેજમાં કેટલી માહિતી ઉપલબ્ધ થશે તે પણ સ્પષ્ટ નથી. સૂત્રોએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું કારણ કે તેમને મીડિયા સાથે વાત કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી. ભારતના ઍરક્રાફ્ટ એક્સિડેન્ટ ઇન્વેસ્ટિગેશન બ્યુરોએ તાત્કાલિક આ બાબતે કોઈ ટિપ્પણી કરી ન હતી. આ બ્યુરો આંતરરાષ્ટ્રીય નિયમો હેઠળ તપાસનું નેતૃત્વ કરી રહ્યું છે.

ઍરક્રાફ્ટ એક્સિડેન્ટ ઇન્વેસ્ટિગેશન બ્યુરો અકસ્માતની તપાસ કરી રહ્યું છે
તપાસમાં માહિતીના અભાવ અંગે પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે. અકસ્માત પછી ફ્લાઇટ રેકોર્ડર ડેટા ડાઉનલોડ કરવામાં તપાસકર્તાઓને લગભગ બે અઠવાડિયા લાગ્યા. ભારત સરકારે આ ઘટના પર માત્ર એક જ પ્રેસ કોન્ફરન્સ યોજી હતી, જેમાં કોઈ પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા ન હતા. જોકે, ભારતે પોતાનો નિર્ણય બદલી નાખ્યો છે. રોઇટર્સે અગાઉ અહેવાલ આપ્યો હતો કે ભારતે યુએન એવિએશન તપાસકર્તાને તપાસમાં જોડાવાથી રોકી દીધો છે. બે વરિષ્ઠ સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે યુએનના ઇન્ટરનેશનલ સિવિલ એવિએશન ઓર્ગેનાઇઝેશન (ICAO) ના એક નિષ્ણાતને નિરીક્ષકનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. એજન્સીએ અસામાન્ય રીતે સમર્થનની વિનંતી કરી હતી. ICAO એ આ બાબતે કોઈ ટિપ્પણી કરી ન હતી. તેમણે કહ્યું કે `સહકારી વ્યવસ્થા` પર કોઈપણ જાહેર ચર્ચા માટે રાજ્યની પરવાનગીની જરૂર પડશે.

ઉડ્ડયનમાં રોજગાર સર્જન કરતું વૈશ્વિક કેન્દ્ર બનવાના પ્રયાસો
આ અકસ્માત ટાટા ગ્રુપ માટે એક પડકાર છે. ટાટા ગ્રુપે 2022 માં સરકાર પાસેથી ઍર ઇન્ડિયાને પાછી ખરીદી લીધા પછી તેની પ્રતિષ્ઠા પુનઃસ્થાપિત કરવા અને તેના કાફલાને સુધારવા માટે એક મહત્વાકાંક્ષી ઝુંબેશ શરૂ કરી છે. ભારત ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં ઝડપી વિકાસની આશા રાખી રહ્યું છે. સરકાર ઇચ્છે છે કે ભારત દુબઈની જેમ રોજગાર સર્જન કરતું વૈશ્વિક ઉડ્ડયન કેન્દ્ર બને. દુબઈ હાલમાં દેશના મોટાભાગના આંતરરાષ્ટ્રીય ટ્રાફિકનું સંચાલન કરે છે. ભારતીય સાંસદોની એક સમિતિ દેશના નાગરિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં સલામતીની પણ સમીક્ષા કરી રહી છે. તેમણે બુધવારે પ્રશ્નોના જવાબ આપવા માટે ઘણા ઉદ્યોગો અને સરકારી અધિકારીઓને બોલાવ્યા છે. આ પ્રશ્નોમાં તાજેતરના વિમાન દુર્ઘટનાનો પણ સમાવેશ થાય છે.