31 August, 2025 06:59 AM IST | Washington | Gujarati Mid-day Online Correspondent
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ (ફાઈલ તસવીર)
એક સર્વે પ્રમાણે, 30,000 ડૉલરથી ઓછી આવકવાળા પરિવારોમાં 64 ટકાએ કરિયાણાને એક મુખ્ય તણાવ પરિબળ તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે ડૉલર 100,000 કે તેથી વધુ કમાણી કરનારાઓમાં આ આંકડો 40 ટકા હતો.
2024ના રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે વારંવાર વચન આપ્યું હતું કે તેઓ ફુગાવાને નિયંત્રિત કરશે અને અમેરિકન પરિવારો માટે "પોષણક્ષમતા" પાછી લાવશે. ઓગસ્ટ 2024માં એક રેલીમાં, તેમણે તો એમ પણ કહ્યું હતું કે - "જ્યારે હું જીતીશ, ત્યારે હું પહેલા દિવસથી જ કિંમતો ઘટાડવાનું શરૂ કરીશ. હું અમેરિકાને ફરીથી પોસાય તેવું બનાવીશ." પરંતુ જાન્યુઆરી 2025માં બીજી વખત રાષ્ટ્રપતિ પદ સંભાળ્યા પછી, પરિસ્થિતિ હવે વિપરીત લાગે છે. આર્થિક ડેટા અને નિષ્ણાતોના વિશ્લેષણ દર્શાવે છે કે રોજિંદા જરૂરિયાતો - ખાસ કરીને કરિયાણા અને વીજળી - વધુને વધુ મોંઘી થઈ રહી છે.
ટ્રમ્પની નીતિઓને કારણે કિંમતોમાં વધારો થયો
અર્થશાસ્ત્રીઓ માને છે કે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રની નીતિઓ, જેમ કે આયાત પર વ્યાપક ટૅરિફ અને જુલાઈ 2025માં લાગુ કરાયેલ "વન બિગ બ્યુટીફુલ બિલ એક્ટ", ફુગાવાના મુખ્ય કારણો છે. આ નવા કાયદામાં કર અને ખર્ચ સંબંધિત ઘણી જોગવાઈઓ શામેલ છે, જેના કારણે બજારમાં અસ્થિરતા વધી છે.
"de minimis" નિયમ (જે હેઠળ ગ્રાહકો ડ્યુટી વગર ડૉલર 800 સુધીનો માલ ઓર્ડર કરી શકતા હતા) ના અંતથી અમેરિકનોના ખિસ્સા પર પણ બોજ પડ્યો છે. હવે ઓનલાઈન ખરીદાતી સસ્તી વિદેશી વસ્તુઓ મોંઘી થઈ ગઈ છે. ભારત સહિત ઓછામાં ઓછા 25 દેશોના પોસ્ટલ અને કુરિયર સેવા પ્રદાતાઓએ યુએસમાં માલ મોકલવાનું બંધ કરી દીધું છે. ભારતીય પોસ્ટ ઓફિસે પણ 25 ઓગસ્ટથી અમેરિકન કન્સાઇનમેન્ટ લેવાનું બંધ કરી દીધું છે. આનાથી અમેરિકન ગ્રાહકો માટે વિદેશી ઉત્પાદનો વધુ મોંઘા થશે.
ટ્રમ્પની નીતિઓ પર વિપક્ષનો હુમલો
વોશિંગ્ટન સ્ટેટ સેનેટર પેટી મુરેએ સોશિયલ મીડિયા પર લખ્યું, "આજે, ટ્રમ્પને કારણે અમેરિકા 1933 પછી સૌથી વધુ ટૅરિફ ચૂકવી રહ્યું છે. ટ્રમ્પના ટૅરિફને કારણે દરેક ઘરને ડૉલર 2,400 સુધીનું નુકસાન થશે. આજે અમેરિકનો લગભગ દરેક વસ્તુ માટે વધુ ચૂકવણી કરી રહ્યા છે, અને તેનું કારણ ટ્રમ્પ પોતે છે." કરિયાણાના ભાવમાં તીવ્ર વધારો
યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એગ્રીકલ્ચર (યુએસડીએ) ના અહેવાલ મુજબ, જુલાઈ 2025 સુધીમાં ખાદ્ય ભાવ સૂચકાંકમાં 0.2 ટકા નો વધારો થયો છે. આખા વર્ષના અંત સુધીમાં ખાદ્ય ભાવમાં 3.4 ટકા નો વધારો થવાનો અંદાજ છે, જે છેલ્લા 20 વર્ષના સરેરાશ દર (2.9 ટકા) કરતા વધુ છે. પુરવઠા સંકટને કારણે ઇંડા અને બીફ જેવી વસ્તુઓના ભાવમાં સૌથી વધુ વધારો થયો છે. ઓગસ્ટ 2025 ના AP-NORC સર્વેમાં, 53 ટકા અમેરિકનોએ કહ્યું કે કરિયાણાનો ફુગાવો તેમના માટે સૌથી મોટો તણાવ છે. ઓછી આવક ધરાવતા પરિવારો (વાર્ષિક આવક ડૉલર 30,000 થી ઓછી) માં આ આંકડો 64 ટકા સુધી પહોંચ્યો.
ટૅરિફની સીધી અસર
યુએસ ઝીંગા 94 ટકા, તાજા ફળો 55 ટકા અને તાજા શાકભાજી 32 ટકા આયાત કરે છે. હવે આના પર 10 ટકા થી 46 ટકા સુધીના ટૅરિફ લાદવામાં આવ્યા છે. કેળા, કોફી, ચોકલેટ અને સૂકા ફળો જેવી રોજિંદા વસ્તુઓ હવે વધુ મોંઘા થઈ રહી છે. એક અભ્યાસ મુજબ, ચાર લોકોના પરિવારના વાર્ષિક કરિયાણાના બિલમાં ડૉલર 185નો વધારાનો વધારો થશે.
વીજળીના બિલમાં મુશ્કેલીઓ વધી છે
ટ્રમ્પના કાર્યકાળ દરમિયાન વીજળીના દરમાં વધુ વધારો થયો છે. મે 2024 અને મે 2025 વચ્ચે રહેણાંક વીજળીના દરમાં 6.5 ટકાનો વધારો થયો છે. જાન્યુઆરીથી ઘરેલુ ઊર્જા બિલમાં લગભગ 10 ટકાનો વધારો થયો છે, જ્યારે 2020 થી આ વધારો 34 ટકા થી વધુ છે. ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર દ્વારા સ્ટીલ અને એલ્યુમિનિયમ પરના ટૅરિફને કારણે પાવર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (ટ્રાન્સમિશન લાઇન, સબસ્ટેશન, પાવર પ્લાન્ટ) ના જાળવણી અને બાંધકામ ખર્ચમાં 20 ટકાનો વધારો થયો છે. નિષ્ણાતોના મતે, આ બોજ આખરે ગ્રાહકો પર નાખવામાં આવી રહ્યો છે.
“એક મોટા સુંદર બિલ કાયદા” ની અસર
આ નવા કાયદાએ સ્વચ્છ ઊર્જા ટેક્સ ક્રેડિટ (પવન, સૌર ઊર્જા, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, ઊર્જા કાર્યક્ષમતા) દૂર કરી અને તેના બદલે સબસિડીવાળા અશ્મિભૂત ઇંધણનો ઉપયોગ કર્યો. જુલાઈ ૨૦૨૫ના અહેવાલ મુજબ, જથ્થાબંધ વીજળીના દર ૨૦૩૦ સુધીમાં ૨૫ ટકા અને ૨૦૩૫ સુધીમાં ૭૪ ટકા વધી શકે છે. ગ્રાહક દરોમાં ૯-૧૮ ટકા વધારો થવાની ધારણા છે. તેની અસર ૨૦૩૦ સુધીમાં ૮.૪ લાખ નોકરીઓ ગુમાવવા અને જીડીપીમાં ૧.૧ ટ્રિલિયન ડોલરના ઘટાડાના સ્વરૂપમાં જોઈ શકાય છે.
કર ઘટાડાથી કોને ફાયદો થશે?
ટ્રમ્પે કર ઘટાડાને તેમના કાર્યકાળની એક મોટી સિદ્ધિ તરીકે પણ ગણાવી હતી, પરંતુ નિષ્ણાતો કહે છે કે આનો સૌથી મોટો ફાયદો શ્રીમંત વર્ગ અને મોટી કંપનીઓને થયો છે. ઉચ્ચ આવક ધરાવતા જૂથની કર બચતમાં ૨-૩ ટકાનો વધારો થયો છે, જ્યારે મધ્યમ અને ઓછી આવક ધરાવતા જૂથોને ૧ ટકા કરતા ઓછો લાભ મળ્યો છે.
પરિણામ: વચનોથી વિપરીત વાસ્તવિકતા
ટ્રમ્પે તેમના ચૂંટણી વચનમાં "અમેરિકાને ફરીથી પોસાય" તેવી બનાવવાની વાત કરી હતી, પરંતુ કરિયાણા અને વીજળીના વધતા ભાવ સામાન્ય પરિવારોના ખિસ્સા પર અસર કરી રહ્યા છે. હવે પ્રશ્ન એ છે કે ફુગાવાની આ ગતિ ક્યાં અટકશે - કારણ કે અમેરિકન પરિવારો માટે રોજિંદા જીવન પહેલા કરતા વધુ મોંઘું થઈ ગયું છે.