06 December, 2025 07:49 PM IST | New Delhi | Gujarati Mid-day Online Correspondent
રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ, રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિન અને ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી
રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ દ્વારા શુક્રવારે આયોજિત રાજ્ય રાત્રિભોજનમાં રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિનને ભવ્ય, શુદ્ધ શાકાહારી મૅનૂ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. રશિયન રાષ્ટ્રપતિ માટે ભોજનમાં પરંપરાગત `થાળી` પર ભારતની સમૃદ્ધ પ્રાદેશિક વાનગીઓનું પીરસવામાં કરવામાં આવ્યું હતું. ખાસ કરીને તૈયાર કરાયેલ ભોજનની શરૂઆત મુરુંગેલાઈ ચારુ, દક્ષિણ ભારતીય રસમ (સૂપ) થી થઈ હતી. ત્યારબાદ ગુચ્ચી દૂન ચેટીન (કાશ્મીરી અખરોટની ચટણીથી ભરેલા મોરલ્સ), કાલે ચને કે શિકમપુરી (પાનમાં શેકેલા કાળા ચણાના કબાબ), અને મસાલેદાર ચટણી સાથે શાકભાજી ઝોલ મોમો જેવા એપેટાઇઝર્સનો સમાવેશ થતો હતો - જે કાશ્મીરથી પૂર્વીય હિમાલય સુધી ફેલાયેલી ભોજન પરંપરાઓનો ઝડપી પ્રવાસ પ્રદાન કરે છે.
મેન ડિશમાં ઝફરાની પનીર રોલ, પાલક મેથી મટ્ટર કા સાગ, તંદૂરી ભરવાણ આલૂ, અચારી બૈંગન અને યલો દાળ તડકા, સૂકા ફળ અને કેસર પુલાવ સાથે ભારતીય બ્રેડ જેમ કે લચ્ચા પરંઠા, મગઝ નાન, સતાજ રોટી, મિસ્સી રોટી અને બિસ્કિટ રોટીનો સમાવેશ થતો હતો. મીઠાઈઓમાં બદામ કા હલવા, કેસર-પિસ્તા કુલ્ફી અને તાજા ફળો, ગુર સંદેશ, મુરાક્કુ જેવા પરંપરાગત સાથ અને વિવિધ પ્રકારના અથાણાં અને સલાડનો સમાવેશ થતો હતો. પુતિનને દાડમ, નારંગી, ગાજર અને આદુના રસ જેવા સ્વસ્થ પીણાંનું મિશ્રણ પણ પીરસવામાં આવ્યું હતું. રાષ્ટ્રપતિ ભવન નૌકાદળના બેન્ડ દ્વારા ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીતને રશિયન સૂરો સાથે મિશ્રિત કરતું સંગીત પ્રદર્શન પણ આ કાર્યક્રમનો ભાગ હતો. આ ડિનરમાં `અમૃતવર્ષિની`, `ખમાજ`, `યમન`, `શિવરંજિની`, `નલીનકાંતી`, `ભૈરવી` અને `દેશ` જેવા ભારતીય રાગ, કાલિંકા સહિત રશિયન સંગીત અને ચૈકોવ્સ્કીના નટક્રૅકર સ્યુટના અંશો, તેમજ લોકપ્રિય હિન્દી ફિલ્મ ગીત `ફિર ભી દિલ હૈ હિન્દુસ્તાની`નો સમાવેશ થતો હતો.
આ કાર્યક્રમ દરમિયાન, પુતિને બન્ને દેશો વચ્ચેની ભાગીદારી પર પ્રકાશ પાડ્યો, નોંધ્યું કે તેમણે અને પીએમ મોદીએ અપનાવેલી ઘોષણાપત્રમાં રાજકારણ, સુરક્ષા, અર્થતંત્ર અને વેપાર, ઊર્જા, શિક્ષણ અને અન્ય ક્ષેત્રો સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સહકારની વિશાળ શ્રેણીનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે એ વાત પર પણ ભાર મૂક્યો કે બન્ને રાષ્ટ્રો "વધુ ન્યાયી અને ન્યાયી વિશ્વ વ્યવસ્થા" સ્થાપિત કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે અને ભારત-રશિયા ભાગીદારીના સ્વરૂપનું વર્ણન "સાથે ચાલો, સાથે મળીને વિકાસ કરો" તરીકે કર્યું. ડિનર પછી રશિયન રાષ્ટ્રપતિ દિલ્હીથી રવાના થયા, વિદેશ પ્રધાન એસ જયશંકરે તેમને ઍરપોર્ટ પર વિદાય આપી હતી.
રશિયાના પ્રેસિડન્ટ વ્લાદિમીર પુતિને દ્વિપક્ષીય સંબંધોના ભવિષ્ય અને એના પર વૉશિંગ્ટનની પ્રતિક્રિયા વિશેના સવાલના જવાબમાં કહ્યું હતું કે ભારત અને રશિયા વચ્ચેનો વધતો સહયોગ અમેરિકા સહિત કોઈ પણ ત્રીજા દેશની વિરુદ્ધ નથી. ભારતની મુલાકાત પહેલાં ક્રેમલિનમાં એક ભારતીય ટીવી-ચૅનલને આપેલી મુલાકાતમાં જ્યારે તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે ભારત અને રશિયાએ અમેરિકાના પ્રેસિડન્ટ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પની ટૅરિફ-સંચાલિત નીતિઓને કેવી રીતે હૅન્ડલ કરવી જોઈએ જેની ભારત પર પણ અસર પડી છે. ત્યારે પુતિને જણાવ્યું હતું કે ‘તેઓ પોતાની નીતિ અપનાવે છે અને તેમની પાસે સલાહકારો છે. તેમના નિર્ણયો હવામાં લેવામાં આવતા નથી. તેમની પાસે એવા સલાહકારો છે જે માને છે કે વેપાર-ભાગીદારો પર વધારાની ડ્યુટી લાદવામાં આવે તો એ આખરે અમેરિકાના અર્થતંત્રને ફાયદો પહોંચાડે છે. હું માનું છું કે તેઓ પોતાના વિશ્વાસથી આ કાર્ય કરી રહ્યા છે.’