11 December, 2025 08:53 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
FA9LA ગીતનું દ્રશ્ય (સૌજન્ય: મિડ-ડે)
રણવીર સિંહની "ધુરંધર" ફિલ્મ ખૂબ જ સફળ રહી છે. એ વાત પણ ઓછી રસપ્રદ નથી કે રહેમાન દકૈતની ચર્ચા ફિલ્મના મુખ્ય પાત્ર હમઝાની ચર્ચા કરતાં પણ વધુ થઈ રહી છે. ફિલ્મમાં અક્ષય ખન્ના આ પાત્ર ભજવે છે. લ્યારી ગૅન્ગસ્ટર તરીકેના તેમના અભિનયથી બધાના દિલ જીતી લીધા છે. ફરાહ ખાને તેના માટે ઑસ્કારની પણ માગ કરી છે. આદિત્ય ધર દ્વારા દિગ્દર્શિત, ફિલ્મની વાર્તા, પાત્રો અને ગીતો બધાની ચર્ચા થઈ રહી છે. પરંતુ એક ગીત જે સૌથી વધુ ધ્યાન ખેંચી રહ્યું છે તે છે અક્ષય ખન્નાનું એન્ટ્રી ગીત, "FA9LA", જે ફિલ્મની મધ્યમાં બલૂચ નેતા સાથેની મુલાકાત દરમિયાન આવ્યું હતું. જ્યારે આ ગીત ફિલ્મના ઓડિયો જ્યુકબોક્સનો ભાગ નથી, ત્યારે તેની લોકપ્રિયતા એટલી વધી ગઈ છે કે નિર્માતાઓ અને રણવીર સિંહે પણ તેને અલગથી શેર કર્યું છે. જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાનમાં પણ દર્શકો આ બહેરીન ગીત પર પાગલ થઈ રહ્યા છે, ત્યારે તેના ઉચ્ચારણ અંગે મૂંઝવણ છે. કેટલાક તેને "ફનલા" તરીકે વાંચી રહ્યા છે, જ્યારે અન્ય "ફા-નાઈન-લા" તરીકે વાંચી રહ્યા છે, જ્યારે તે ખરેખર "ફસલા" છે.
ભાષાશાસ્ત્રી, પત્રકાર અને "શબ્દોં કે સફર" ના લેખક, અજિત વાડનેરકરે, ધુરંધરના ગીત "FA9LA" ના અર્થ, વાર્તા અને સાર પર એક લાંબી ફેસબુક પોસ્ટ કરી છે. તેઓ વિગતવાર સમજાવે છે કે બહેરીની હિપ-હોપની દુનિયામાં ઉદ્ભવેલું અને ભારતીય સિનેમામાં પડઘો પાડતું આ ગીત ખરેખર "ફસલા" છે. આ ગીત બલૂચ ગૅન્ગસ્ટર રહેમાન દકૈતના આત્માને પકડી લે છે. પ્રેક્ષકો નાચી રહ્યા છે, પરંતુ શબ્દોના અર્થથી અજાણ છે.
`શેર-એ-બલોચ` રહેમાન દકૈતની બેફિકર ચાલ
FA9LA ગીત સોશિયલ મીડિયા પર ખૂબ જ ચર્ચામાં છે. યુઝર્સ ગીતમાં અક્ષય ખન્નાના હાવભાવ અને નૃત્ય શૈલીની નકલ કરી રહ્યા છે. જ્યારે આ ગીત રૂપેરી પડદા પર વાગે છે, ત્યારે `શેર-એ-બલોચ` રહેમાન દકૈતની બેફિકર ચાલ, તેની શૈલી અને તેની આંખોમાં તરતો વિચિત્ર ખાલીપણું પ્રેક્ષકોને ચોંકાવી દે છે. ભાષાશાસ્ત્રીઓ લખે છે કે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે `FA9LA` શબ્દ, જેના પર આજના યુવાનો નાચી રહ્યા છે, તે રોજિંદા હિન્દી અને ઉર્દૂ સાથે સીધો સંબંધિત છે. તે એ જ શબ્દ પરંપરા છે જેમાંથી `ફસલ`, `ફસલા` અને `ફૈસલા` જેવા શબ્દો ઉદ્ભવે છે.
FA9LA માં `9` નો અર્થ શું છે? તે `S` નું સંયોજન છે
તે ગીતના શીર્ષકમાં `9` ના ઉપયોગ અંગે રસપ્રદ સમજ આપે છે. તે લખે છે, "પ્રથમ નજરે, તે એક કોડ જેવું લાગે છે - `ફા-નાઈન-લા`. `9` નંબરનો એક ખાસ ધ્વનિ છે. અરબીમાં, `સાદ` (ص) નામનો એક અક્ષર છે, જે `સ` ના ધ્વનિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, પરંતુ તેનો ઉચ્ચાર થોડો ભારે અને વધુ મુખ્ય છે. રોમન `સ` અને હિન્દી `સ` લગભગ સમાન છે, અને બંનેનો ઉપયોગ સરળ અરબી `સીન` (س) માટે થાય છે. હવે, કારણ કે કીબોર્ડ પર `સ` અને આપણા `સ` ભારે `સાદ` ધ્વનિને સચોટ રીતે વ્યક્ત કરતા નથી, જ્યારે `9` નંબરનો આકાર અરબી `સાદ` જેવો જ છે, આરબ યુવાનો તેમની ઓનલાઈન ચેટમાં `સ` ને બદલે `સાદ` તરીકે `9` નો ઉપયોગ કરે છે." આમ, ‘FA9LA’ નો સાચો ઉચ્ચાર અને જોડણી છે - ‘Fasla’ (Faṣlah / فصلة).
બહેરીની ભાષા, `ફાસ્લા` નો અર્થ અને ગીત
FA9LA એ બહેરીની કલાકારો ફ્લિપાર્ચી અને ડેફી દ્વારા લખાયેલ એક લોકપ્રિય ગીત છે, જે ગલ્ફમાં એક પાર્ટી ગીત છે. પ્રશ્ન એ ઉભો થાય છે કે તેનો અર્થ શું છે. એક ફેસબુક પોસ્ટ પણ આ વાત સમજાવે છે. તે સમજાવે છે, "બહેરીની ભાષામાં, `ફાસ્લા` એ માનસિક સ્થિતિનો ઉલ્લેખ કરે છે જ્યાં વ્યક્તિનું મન સામાન્ય દુનિયાથી `ડિસ્કનેક્ટ` થઈ જાય છે. જ્યારે કોઈ ઉર્જાથી ભરેલું હોય, થોડું પાગલ હોય, અથવા જેને આપણે રોજિંદા ભાષામાં `ટ્યુનથી બહાર` કહીએ છીએ, ત્યારે તેને બહેરીનમાં `ફાસ્લા` કહેવામાં આવે છે. ગીતના શબ્દો કહે છે, `અના ફાસ્લા`, જેનો અર્થ `હું ફાસ્લા છું.` સારમાં, `ધુરંધર` અને રહેમાન દકૈતના સંદર્ભમાં, તે એક ઘોષણા છે કે તેનો મૂડ દરેક ક્ષણે બદલાય છે, તેને દુનિયાના નિયમોની પરવા નથી, અને તે પોતાની દુનિયામાં ડૂબી ગયો છે."
બહેરીનના યુવાનોમાં FA9LA ગીત કેવી રીતે લોકપ્રિય બન્યું
બહેરીનના ગીત અને ફિલ્મ "ધુરંધર" નું ગીત FA9LA સદીઓથી આધુનિક યુગમાં પહોંચી ગયું છે. એક સમયે ભૌતિક અંતર (ફાસલા) અથવા સમયના વિભાજન (ફાસલા) નું વર્ણન કરવા માટે વપરાતો શબ્દ હવે મનની સ્થિતિનું વર્ણન કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવા લાગ્યો છે. બહેરીનના યુવાનોએ "અલગતા" અથવા "અલગ દ્રષ્ટિકોણ" ની વિભાવનાને નવી રીતે કેદ કરી છે. જો કોઈ વ્યક્તિ સામાન્ય વિચારસરણીથી "અળગું" થઈ જાય, જો તેનું મન વાસ્તવિકતાથી "અલગ" થઈ જાય, તો તે "ફાસલા" છે. આ ભાષાકીય સુંદરતા જ ફિલ્મ "ધુરંધર" નું ગીત ખાસ બનાવે છે. એક શબ્દ જે એક સમયે ખેડૂતોની આશા (ફસલ) હતો તે હવે બલૂચ ગૅન્ગસ્ટરનો જુસ્સો (ફાસલા) બની ગયો છે.