29 August, 2025 06:56 AM IST | New York | Gujarati Mid-day Online Correspondent
પ્રતીકાત્મક તસવીર
અમેરિકાનું વાયુ સેનાના એક F-35 પાયલટે વિમાનમાં ખામી સર્જાતા એન્જીનિયરો સાથે હવામાં કૉન્ફ્રેન્સ કૉલ કરવો પડ્યો. 50 મિનિટ સુધી સમસ્યા સામે ઝઝૂમ્યા બાદ પણ ઉકેલ આવ્યો નહીં અને જેને કારણે પાયલટે વિમાનમાંથી બહાર નીકળવું પડ્યું. વિમાન અલાસ્કાના રનવે પર દુર્ઘટનાગ્રસ્ત થયું. પાયલટ પેરાશૂટની મદદથી સુરક્ષિત ઉતરી ગયો.
વિમાનમાં ગંભીર સમસ્યાને દૂર કરવા માટે ઇન્જીનિયરો સાથે ૫૦ મિનિટની મિડ-ઍર કોન્ફરન્સ કૉલ બાદ યુએસ ઍરફોર્સના એક F-35 પાયલટને વિમાનમાંથી બહાર નીકળવાની ફરજ પડી હતી. આ પછી, વિમાન અલાસ્કામાં રનવે પર ક્રેશ થયું.
અકસ્માતનું કારણ જેટની હાઇડ્રોલિક સિસ્ટમમાં બરફનું નિર્માણ હતું. આ કારણે, વિમાનનો લૅન્ડિંગ ગિયર જામ થઈ ગયો. પાયલટે ઉડાન ભરતાની સાથે જ ગિયર પાછો ખેંચવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ ગિયર ડાબી બાજુએ અટવાઈ ગયો. જ્યારે તેણે ફરીથી ગિયર નીચે કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, ત્યારે તે સંપૂર્ણપણે જામ થઈ ગયો. જેટ સેન્સરને લાગ્યું કે વિમાન જમીન પર ઉતર્યું છે, જેના પછી જેટ નિયંત્રણ બહાર થઈ ગયું.
હવામાં ઇજનેરો સાથે પરામર્શ
પાયલટે લોકહીડ માર્ટિનના પાંચ ઇજનેરો સાથે હવામાં જ કૉન્ફ્રેન્સ કૉલ શરૂ કર્યો. લગભગ ૫૦ મિનિટ સુધી, તે સમસ્યાને ઠીક કરવાનો પ્રયાસ કરતો રહ્યો.
આ સમય દરમિયાન, પાયલટે બે વાર "ટચ એન્ડ ગો" લેન્ડિંગનો પ્રયાસ કર્યો, જેથી જામ થયેલા આગળના ગિયરને સીધો કરી શકાય, પરંતુ બંને વખત તે નિષ્ફળ ગયો. આખરે, જેટના સેન્સરે ખોટા સંકેતો આપ્યા અને તે સંપૂર્ણપણે નિયંત્રણ બહાર થઈ ગયું. પાયલટે જેટ છોડીને પેરાશૂટ સાથે કૂદકો મારવો પડ્યો.
અકસ્માત પછી, જેટ રનવે પર પડી ગયું અને સળગવા લાગ્યું. સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયેલા વીડિયોમાં, જેટ ફરતું અને આગના ગોળામાં ફેરવાતું જોઈ શકાય છે. જોકે પાયલટ સુરક્ષિત રીતે જમીન પર ઉતર્યો, આ અકસ્માત F-35 પ્રોગ્રામ માટે એક મોટો આંચકો સાબિત થયો છે.
હાઇડ્રોલિક સિસ્ટમમાં બરફ અને બેદરકારી
વાયુસેનાની તપાસમાં બહાર આવ્યું છે કે જેટના આગળના અને જમણા લેન્ડિંગ ગિયરના હાઇડ્રોલિક પ્રવાહીમાં એક તૃતીયાંશ પાણી હતું, જે -18 ડિગ્રી સેલ્સિયસની ઠંડીમાં થીજી ગયું હતું. આ બરફ ગિયર જામ થવાનું કારણ હતું. આશ્ચર્યજનક રીતે, અકસ્માતના નવ દિવસ પછી, તે જ બેઝ પરના બીજા જેટમાં "હાઇડ્રોલિક આઈસિંગ"ની સમસ્યા હતી, જોકે તે સુરક્ષિત રીતે ઉતર્યું.
અહેવાલમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું હતું કે કૉલ દરમિયાન પાયલટ અને ઇન્જીનિયરો દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો અને જોખમી સામગ્રીના સંચાલનમાં બેદરકારી આ અકસ્માતનું મુખ્ય કારણ બની હતી.
F-35 પ્રોગ્રામ પર ઉઠાવાયેલા પ્રશ્નો
લોકહીડ માર્ટિનનો F-35 કાર્યક્રમ લાંબા સમયથી વિવાદમાં છે. તેની ઊંચી કિંમત અને ઉત્પાદનમાં ઉતાવળની ટીકા કરવામાં આવી છે. 2021માં, એક જેટની કિંમત લગભગ $135.8 મિલિયન હતી, જે 2024માં ઘટીને $81 મિલિયન થઈ ગઈ.
તેમ છતાં, યુએસ સરકારના અહેવાલ મુજબ, આ પ્રોગ્રામ 2088 સુધી ચાલશે અને તેનો કુલ ખર્ચ $2 ટ્રિલિયનથી વધુ હશે.