28 February, 2025 06:59 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
ડૉ. ઝિર્ક માર્કર. નીરજા બિરલાદાર. વિજય ભાવિસ્કર
આદિત્ય બિરલા એજ્યુકેશન ટ્રસ્ટ (ABET) ના સ્થાપક અને અધ્યક્ષ નીરજા બિરલાએ `એમ્પાવરિંગ માઇન્ડ્સ સમિટ ૨૦૨૫`માં યુવાનોના માનસિક સ્વાસ્થ્યને સુધારવા તરફ એક ઐતિહાસિક પગલું ભર્યું. આ સમિટમાં હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલ, વર્લ્ડ ઇકોનોમિક ફોરમ, મેન્ટલ હેલ્થ ફર્સ્ટ એઇડ (MHFA) ઑસ્ટ્રેલિયા, મનોચિકિત્સકો, મનોવૈજ્ઞાનિકો અને નીતિ નિર્માતાઓએ હાજરી આપી હતી. આ સમિટનો ઉદ્દેશ્ય ભારત અને સમગ્ર વિશ્વમાં યુવાનોના માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંકટને સંબોધવા માટે એક વ્યાપક અભિગમ અપનાવવાનો હતો.
આ સમિટના મુખ્ય હાઇલાઇટ્સમાંનું એક હતું - "સાયલન્ટ સ્ટ્રગલનું અનાવરણ: સશક્તિકરણ સંશોધન અહેવાલ", જે સમગ્ર ભારતમાં કૉલેજના વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા સામનો કરવામાં આવતી માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો ઊંડાણપૂર્વકનો અભ્યાસ હતો. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ૫૦% માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ ૧૪ વર્ષની ઉંમર સુધીમાં વિકસે છે, અને પ્રારંભિક હસ્તક્ષેપ વિના આ સમસ્યાઓ વણઉકેલાયેલી રહે છે. અહેવાલ મુજબ, ૩૮% વિદ્યાર્થીઓ શૈક્ષણિક ચિંતાનો સામનો કરે છે, ૪૭% વિદ્યાર્થીઓ ઊંઘની સમસ્યાઓનો સામનો કરે છે, અને ૯% વિદ્યાર્થીઓએ આત્મહત્યા કરવાનું વિચાર્યું છે.
આ અહેવાલનું અનાવરણ નીરજા બિરલા, ઉદ્યોગ મંત્રી ઉદય સામંત અને મહારાષ્ટ્ર સરકારના આરોગ્ય સચિવ નિપુણ વિનાયક દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. "આ રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંકટ કેટલી ઝડપથી વધી રહ્યું છે અને તેને સંબોધવા માટે કેટલી તાત્કાલિક કાર્યવાહીની જરૂર છે," તેમણે કહ્યું. બિરલાએ સમિટમાં `ગ્લોબલ મેન્ટલ હેલ્થ કન્સોર્ટિયમ`, એક બહુ-હિતધારક પહેલ, શરૂ કરી. આ કન્સોર્ટિયમ માનસિક સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રમાં પ્રણાલીગત પરિવર્તન લાવવા માટે નીતિ નિર્માતાઓ, આરોગ્ય નિષ્ણાતો અને ઉદ્યોગના નેતાઓ સાથે નજીકથી કામ કરશે. તેનો ઉદ્દેશ્ય માનસિક સ્વાસ્થ્યને જાહેર આરોગ્ય અને સામાજિક વિકાસના મૂળભૂત સ્તંભ તરીકે સ્થાપિત કરવાનો છે.
બિરલાએ વધુમાં ઉમેર્યું, "અમારું વિઝન 2047 સુધીમાં એક એવું ભારત બનાવવાનું છે જ્યાં યુવાનો માનસિક રીતે સ્થિતિસ્થાપક, ખુશ અને ઉત્પાદક હોય, જે દેશની પ્રગતિને વેગ આપી શકે." તેમણે આ સમિટને યુવાનોના માનસિક સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપવા અને લાંબા ગાળાની અસર ઊભી કરવા માટે લેવામાં આવેલ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ગણાવ્યું. આ સમિટમાં, માનસિક સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રના અગ્રણી નિષ્ણાતોએ યુવાનોમાં માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંકટ પર પોતાના મંતવ્યો વ્યક્ત કર્યા. નિમહંસના ભૂતપૂર્વ પ્રોફેસર ડૉ. શેખર શેષાદ્રીએ જણાવ્યું હતું કે, "આ પ્લેટફોર્મ એક શ્રેષ્ઠ તક છે જ્યાં આપણે યુવાનોના માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે તાત્કાલિક પગલાં લઈ શકીએ છીએ." હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલના સ્થાપક મેડિકલ ડિરેક્ટર ડૉ. બ્લેઇસ એગુઇરે પણ વૈશ્વિક માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંકટ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી અને સમયસર હસ્તક્ષેપના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો. વર્લ્ડ ઇકોનોમિક ફોરમના ડૉ. શ્યામ બિશેને માનસિક સ્વાસ્થ્યને મૂળભૂત માનવ અધિકાર અને સમાજના સામાજિક-આર્થિક સુખાકારીનો આધાર ગણાવ્યું. સમિટમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું હતું કે માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે એક સર્વાંગી અને સહયોગી અભિગમની જરૂર છે, જેમાં નીતિગત ફેરફારો, વહેલા હસ્તક્ષેપ અને સંસાધનોની યોગ્ય ફાળવણીનો સમાવેશ થાય છે. `એમ્પાવરિંગ માઇન્ડ્સ સમિટ 2025` આ ક્ષેત્રમાં એક નવો અધ્યાય ખોલે છે, જે વૈશ્વિક સ્તરે માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓને પ્રાથમિકતા આપવા તરફ એક મજબૂત પગલું ભરે છે. આ પહેલ યુવાનોના માનસિક સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપશે, જે સમાજના એકંદર સુખાકારી માટે જરૂરી છે.