24 October, 2025 02:28 PM IST | Kabul | Gujarati Mid-day Online Correspondent
પ્રતીકાત્મક તસવીર (સૌજન્ય: મિડ-ડે)
તાલિબાન શાસિત અફઘાનિસ્તાન પાકિસ્તાનને પાણી પુરવઠો મર્યાદિત કરવા અને નદી પર બંધ બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. અફઘાન માહિતી મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, તાલિબાનના સર્વોચ્ચ નેતા મૌલવી હિબતુલ્લાહ અખુન્દઝાદાએ કુનાર નદી પર શક્ય તેટલી વહેલી તકે બંધ બનાવવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ પગલું અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના તાજેતરના યુદ્ધ પછી લેવામાં આવી રહ્યું છે, જેમાં સેંકડો લોકો માર્યા ગયા હતા. અફઘાનિસ્તાનનો આ નિર્ણય ભારતના પાકિસ્તાન સાથે પાણી વહેંચવાના નિર્ણય પછી આવ્યો છે. ભારતે સિંધુ જળ સંધિને સ્થગિત કરી દીધી હતી, જેના હેઠળ તે ત્રણ પશ્ચિમી નદીઓનું પાણી વહેંચતું હતું. આ પગલું 22 એપ્રિલે પાકિસ્તાન સમર્થિત આતંકવાદીઓ દ્વારા પહેલગામમાં 26 નાગરિકોની હત્યા બાદ લેવામાં આવ્યું હતું. કુનાર નદી પાકિસ્તાનમાં ચિત્રલ નદી તરીકે ઓળખાય છે. તે અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની સૌથી મોટી અને સૌથી વધુ વિપુલ પ્રમાણમાં ટ્રાન્સબોર્ડરી નદી છે. કાબુલ નદી અટોક નજીક સિંધુ નદીમાં જોડાય છે અને પાકિસ્તાનના ખૈબર પખ્તુનખ્વા પ્રાંતમાં સિંચાઈ અને અન્ય પાણીની જરૂરિયાતો માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
અફઘાનિસ્તાનના પાણી અને ઉર્જા મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે સુપ્રીમ લીડર અખુન્દઝાદાએ મંત્રાલયને કુનાર નદી પર ટૂંક સમયમાં બંધનું બાંધકામ શરૂ કરવા અને સ્થાનિક કંપનીઓ સાથે કરારો પર હસ્તાક્ષર કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. નાયબ માહિતી પ્રધાન મુહાજેર ફરાહીએ ગુરુવારે X પર આ માહિતી શૅર કરી હતી. લંડન સ્થિત અફઘાન પત્રકાર સામી યુસુફઝાઈએ કહ્યું, "ભારત પછી, પાકિસ્તાનના પાણી પુરવઠાને મર્યાદિત કરવાનો વારો અફઘાનિસ્તાનનો હોઈ શકે છે." યુસુફઝાઈના જણાવ્યા અનુસાર, સુપ્રીમ લીડરએ મંત્રાલયને વિદેશી કંપનીઓની રાહ જોવાને બદલે સ્થાનિક અફઘાન કંપનીઓ સાથે કરારો પર હસ્તાક્ષર કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
કુનાર નદી વિશે જાણો
૪૮૦ કિલોમીટર લાંબી કુનાર નદી પાકિસ્તાન સરહદ નજીક અફઘાનિસ્તાનના હિન્દુ કુશ પર્વતોમાં બ્રોગીલ પાસ નજીક ઉદ્ભવે છે. તે કુનાર અને નંગરહાર પ્રાંતોમાંથી દક્ષિણ તરફ વહે છે. પછી તે પાકિસ્તાનના ખૈબર પખ્તુનખ્વામાં પ્રવેશ કરે છે, જ્યાં તે જલાલાબાદ શહેર નજીક કાબુલ નદીમાં જોડાય છે. કુનાર નદી પાકિસ્તાનમાં ચિત્રલ નદી તરીકે ઓળખાય છે. તે અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની સૌથી મોટી અને સૌથી વધુ વિપુલ પ્રમાણમાં ટ્રાન્સબોર્ડરી નદી છે. કાબુલ નદી અટોક નજીક સિંધુ નદીમાં જોડાય છે અને પાકિસ્તાનના ખૈબર પખ્તુનખ્વા પ્રાંતમાં સિંચાઈ અને અન્ય પાણીની જરૂરિયાતો માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
પાકિસ્તાને શુક્રવારે અફઘાનિસ્તાન પર ઍરસ્ટ્રાઇક કરી એમાં ૧૭ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. આ પહેલાં ૧૫ ઑક્ટોબરે બન્ને દેશ વચ્ચે ૪૮ કલાક માટે સીઝફાયર થયું હતું. શુક્રવારે એ સમય સમાપ્ત થતાં જ પાકિસ્તાને હુમલો કરી દીધો હતો. જોકે ચાલી રહેલા સંઘર્ષને રોકવા માટે શનિવારે મળેલી એક બેઠકમાં તાત્કાલિક ધોરણે સીઝફાયર કરવા પર બન્નેએ સહમતી જતાવી હતી.