પાકિસ્તાનમાં હમાસની વધતી હલચલ: ભારત માટે નવો સુરક્ષા ખતરો?

Hamas in Pakistan: Growing evidence of Hamas’s presence and collaboration with Pakistani terror outfits raises new regional and global security concerns.

પ્રતીકાત્મક તસવીર (સૌજન્ય: મિડ-ડે)

ગાઝાની બહાર પેલેસ્ટિનિયન જૂથ હમાસની પ્રવૃત્તિઓ વધી રહી છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં, પાકિસ્તાન હમાસ લડવૈયાઓ માટે એક નવું ઘર બની ગયું છે. અમેરિકા સતત હમાસને આતંકવાદી જૂથ તરીકે લેબલ કરતું આવ્યું છે. પાકિસ્તાન અમેરિકા માટે એક મુખ્ય બિન-નાટો સાથી છે. પરિણામે, આ ઘટનાક્રમ વૈશ્વિક સંઘર્ષમાં વિશ્વસનીય ભાગીદાર તરીકે પાકિસ્તાનની ભૂમિકાને પડકારે છે. પાકિસ્તાનમાં હમાસ નેતાઓની પ્રવૃત્તિઓએ ઘણા પ્રશ્નો ઉભા કર્યા છે. હમાસ અને પાકિસ્તાની આતંકવાદી જૂથોના વાણી-વર્તન, ખાસ કરીને કાશ્મીર પર, ભારત માટે પણ ચિંતા ઉભી કરે છે. પીઓકેના રાવલકોટમાં એક મુખ્ય પરિષદમાં કાશ્મીરી અને પેલેસ્ટિનિયન મુજાહિદ્દીનના એકીકરણની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ પછી, નિષ્ણાતોએ ચેતવણી આપી છે કે પીઓકે હમાસ માટે સલામત આશ્રયસ્થાન તરીકે ઉભરી શકે છે. પાકિસ્તાનમાં હમાસનો પ્રભાવ વધે અને ગાઝામાં નબળો પડે, તો તે સમગ્ર ક્ષેત્ર, ખાસ કરીને ભારત માટે સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે.

મિડલ ઇસ્ટ ફોરમના રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે પાકિસ્તાનમાં હમાસના ખાસ પ્રતિનિધિ નાજી ઝહિર છે. ઓક્ટોબર 2023માં ઇઝરાયલ પર હમાસના હુમલા બાદ પાકિસ્તાનમાં ઝહિરની પ્રવૃત્તિઓ વધી ગઈ છે. તેણે લશ્કર-એ-તૈયબા અને જૈશ-એ-મોહમ્મદ જેવા પાકિસ્તાન સ્થિત આતંકવાદી સંગઠનો સાથે મુખ્ય શહેરોમાં પ્લેટફોર્મ શેર કર્યું છે.

હમાસનો ગ્રાફ નાટકીય રીતે વધ્યો છે. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે છેલ્લા બે વર્ષમાં પાકિસ્તાનમાં ઝહિરની હાજરી નાટકીય રીતે વિસ્તરી છે. હમાસના ખાસ પ્રતિનિધિ તરીકે, ઝહિરે મોટી રેલીઓને સંબોધિત કરી છે, જેમાં પેશાવરમાં પેલેસ્ટિનિયન તરફી એક વિશાળ રેલીનો પણ સમાવેશ થાય છે, જ્યાં હમાસના નેતા ખાલેદ મશાલ વીડિયો લિંક દ્વારા જોડાયા હતા.

ઝહીરે પાકિસ્તાનના પ્રભાવશાળી ઇસ્લામિક પક્ષના વડા મૌલાના ફઝલુર રહેમાન દ્વારા આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં ભાગ લીધો હતો અને લશ્કર-એ-તૈયબાના રાજકીય મોરચા, પાકિસ્તાન સેન્ટ્રલ મુસ્લિમ લીગ માટે એક રેલીમાં ભાષણ પણ આપ્યું હતું. ઝહીરની સક્રિયતા શિક્ષણવિદો અને નાગરિક સમાજ સુધી વિસ્તરે છે, જે પાકિસ્તાનમાં હમાસની વિચારધારાને મજબૂત બનાવે છે.

કાશ્મીર પર સવાલો ઉભા!
ઈરાનમાં હમાસના રાજદૂત ખાલિદ કદ્દૌમી પણ 2023ના અંતથી પાકિસ્તાનમાં પ્રવાસ કરી રહ્યા છે. 5 ફેબ્રુઆરી, 2025ના રોજ, કદ્દૌમી, ઝહીર અને હમાસના નેતાઓ આઝમ અને બિલાલ કાશ્મીર એકતા દિવસની ઉજવણીમાં પાકિસ્તાની સરકાર અને લશ્કરી નેતાઓ સાથે જોડાયા હતા. જૈશ-એ-મોહમ્મદના વડા મસૂદ અઝહરના ભાઈ અને લશ્કર-એ-તૈયબાના ટોચના કમાન્ડરોએ પણ રેલીમાં ભાગ લીધો હતો.

પીઓકેના રાવલકોટમાં એક મુખ્ય પરિષદમાં કાશ્મીરી અને પેલેસ્ટિનિયન મુજાહિદ્દીનના એકીકરણની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ પછી, નિષ્ણાતોએ ચેતવણી આપી છે કે પીઓકે હમાસ માટે સલામત આશ્રયસ્થાન તરીકે ઉભરી શકે છે. પાકિસ્તાનમાં હમાસનો પ્રભાવ વધે અને ગાઝામાં નબળો પડે, તો તે સમગ્ર ક્ષેત્ર, ખાસ કરીને ભારત માટે સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે.