22 December, 2024 03:09 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
એકનાથ શિંદે (ફાઇલ તસવીર)
આ એ જ એકનાથ શિંદે છે જેમણે પોતાના બળે 2022માં મહારાષ્ટ્રના રાજકારણનું પાસું પલટી દીધું હતું. પહેલા ઉદ્ધવ આર્મીને પછાડી અને પછી બીજેપીના સમર્થનથી મુખ્યમંત્રી બન્યા. એટલું જ નહીં સરકારમાં પણ રહેતા તેમની કાર્યશૈલી, તેમની યોજનાઓની પણ ચર્ચા રહીં.
ભારતની રાજનીતિ ગજબની વસ્તુ છે અને તેમાં પણ મહારાષ્ટ્રના રાજકારણનું તો શું કહીએ... છેલ્લા દિવસોમાં જ્યારે મહારાષ્ટ્રના ચૂંટણી પરિણામ આવ્યા, તો શિવસેના યૂબીટીના નેતા સંજય રાઉતે પોતાના જ અંદાજમાં કહી દીધું હતું કે એકનાથ શિંદેનો યુગ ખતમ થઈ ગયો છે. આ તો સંજય રાઉતની ભડાસ પણ હતી અને એક હદ સુધધી આ વાત યોગ્ય પણ હતી કારણ કે નંબર્સ ખૂબ જ સારા હતા. આશા હતી કે શિંદે હવે સીએમ નહીં રહે. પણ હવે જોઈને એવું લાગી રહ્યું છે કે ખરેખર જેટલી આશા હતી, શિંદેને તેનાથી ખૂબ જ ઓછા પર માની લેવું પડ્યું છે. આથી અહીં સમજીએ કે કેવી રીતે નવી સરકારમાં શિંદેનું કદ ઘટી ગયું છે.
કેવી રીતે એકનાથ શિંદેનો પ્રભાવ મર્યાદિત બન્યો
વાસ્તવમાં, મહારાષ્ટ્રમાં કેબિનેટ વિસ્તરણમાં, મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસે ગૃહ વિભાગ સહિત ઘણા મહત્વપૂર્ણ વિભાગો પોતાની પાસે રાખ્યા, જ્યારે એકનાથ શિંદેને શહેરી વિકાસ અને જાહેર બાંધકામ જેવા વિભાગોથી સંતોષ માનવો પડ્યો. શનિવારે, જ્યારે ફડણવીસ સરકારે તેની કેબિનેટને પોર્ટફોલિયોની ફાળવણી કરી, ત્યારે તે સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે એકનાથ શિંદેનો પ્રભાવ મર્યાદિત છે.
મહારાષ્ટ્રના રાજકારણના ટેબલો ફેરવી નાખ્યા હતા
આ એ જ એકનાથ શિંદે છે જેમણે 2022માં એકલા હાથે મહારાષ્ટ્રના રાજકારણનું ભાગ્ય બદલી નાખ્યું હતું. પહેલા ઉદ્ધવે સેનાને હરાવી અને પછી ભાજપના સમર્થનથી મુખ્યમંત્રી બન્યા. એટલું જ નહીં, સરકારમાં રહીને પણ તેમની કાર્યશૈલી સમાચારોમાં રહી હતી. તેમની યોજનાઓ પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. હવે આ ચૂંટણી બાદ જ્યારે તેમણે ગૃહ વિભાગને લઈને માંગણી કરી હતી ત્યારે તે મળી નથી. ફડણવીસે આ વિભાગ પોતાની પાસે રાખ્યો હતો.
ઉદ્ધવ ઠાકરે સામે બળવો..કોને ફાયદો?
વર્ષ 2022માં ઉદ્ધવ ઠાકરે સામે બળવો કર્યા બાદ શિંદેએ ભાજપ સાથે મળીને મહાગઠબંધનની સરકાર બનાવી હતી. પરંતુ આ વખતના ચૂંટણી સંજોગોએ શિંદેના રાજકીય કદને મર્યાદિત કરી દીધું. ભાજપે 132 બેઠકો જીતીને બહુમતીની નજીક આવીને પોતાનો ખતરો દર્શાવ્યો હોવાથી ભાજપ મુખ્યમંત્રી બનશે તે નિશ્ચિત હતું. શિંદેની શિવસેનાને 57 અને અજિત પવારની એનસીપીને 41 બેઠકો મળી હતી, પરંતુ શિંદેની માગણીઓ પર બહુ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું ન હતું.
..અને ફડણવીસ સાથે ગૃહ વિભાગ
હાલમાં શિંદે ડેપ્યુટી સીએમ છે. અગાઉના કાર્યકાળમાં, ફોર્મ્યુલા એવી હતી કે સીએમ શિંદે હતા અને ગૃહ વિભાગ ફડણવીસ પાસે હતું. શિંદે આ વખતે પણ આવી જ ફોર્મ્યુલાની અપેક્ષા રાખતા હતા પરંતુ આ વખતે ભાજપે આ વિભાગ પોતાની પાસે રાખ્યો છે. આ અંગે દિલ્હી અને મુંબઈમાં અનેક રાઉન્ડની બેઠકો યોજાઈ હતી, પરંતુ પરિણામ શિંદેની તરફેણમાં આવ્યું ન હતું. ગૃહ વિભાગની સાથે, ફડણવીસ પાસે ઉર્જા, કાયદો અને ન્યાયતંત્ર, સામાન્ય વહીવટ અને માહિતી અને પ્રચાર વિભાગો પણ છે. શિંદેને અર્બન ડેવલપમેન્ટ, હાઉસિંગ અને પબ્લિક વર્ક્સ પોર્ટફોલિયો આપવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે અજિત પવારને નાણા અને રાજ્ય આબકારી વિભાગો આપવામાં આવ્યા હતા.
પાર્ટી પર તેની શું અસર થશે?
નિષ્ણાતો સ્પષ્ટપણે માને છે કે શિંદેનું કદ ઘટ્યું છે કારણ કે ભાજપ અને એનસીપી ગઠબંધન પાસે બહુમતીનો આંકડો આરામથી પાર કરવા માટે પૂરતી બેઠકો છે. અજિત પવાર અગાઉ પણ આ ગઠબંધનનો ભાગ હતા. એકલા ભાજપે પણ મજબૂત આંકડા લાવ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં શિવસેના પાસે વધુ વિકલ્પ બચ્યા ન હતા. શિંદેના ઘટતા કદની તેમની પાર્ટી પર શું અસર થશે તે તો સમય જ કહેશે.