08 December, 2025 04:09 PM IST | New Delhi | Gujarati Mid-day Online Correspondent
જવાહરલાલ નેહરુ અને PM મોદી ફાઇલ તસવીર (સૌજન્ય: મિડ-ડે)
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સોમવારે લોકસભામાં વંદે માતરમની 150મી વર્ષગાંઠ પર ચર્ચા શરૂ કરી. વંદે માતરમ અંગે, પીએમ મોદીએ ફરી એકવાર કૉંગ્રેસ પાર્ટી અને જવાહરલાલ નેહરુ પર આકરા પ્રહારો કર્યા. વંદે માતરમ અંગે પીએમ મોદીએ સભામાં રજૂ કરેલા 10 મુખ્ય મુદ્દાઓ અહીં છે...
1. વંદે માતરમની રચનાના 150 વર્ષ પૂર્ણ થવા પર લોકસભામાં ખાસ ચર્ચા શરૂ કરતી વખતે પીએમ મોદીએ કહ્યું, `વંદે માતરમને યાદ કરવું આપણા બધા માટે સૌભાગ્યની વાત છે, આપણે એક ઐતિહાસિક પ્રસંગના સાક્ષી બની રહ્યા છીએ.`
2. લોકસભામાં બોલતા પીએમ મોદીએ કહ્યું, `વંદે માતરમ માત્ર રાજકીય સ્વતંત્રતાનો મંત્ર નથી, તે ભારત માતાને સંસ્થાનવાદના અવશેષોમાંથી મુક્ત કરવા માટેનો એક પવિત્ર યુદ્ધનો નાદ હતો.`
3. સંસદમાં બોલતા, પીએમ મોદીએ કહ્યું કે કૉંગ્રેસ વંદે માતરમના ટુકડા કરી નાખ્યા. આ તુષ્ટિકરણની રાજનીતિને અનુસરવાની તેની રીત હતી. તુષ્ટિકરણની રાજનીતિના દબાણ હેઠળ, કૉંગ્રેસ વંદે માતરમના વિભાજન સામે ઝૂકવું પડ્યું. તેથી, કૉંગ્રેસને ભારતના ભાગલા સામે પણ ઝૂકવું પડ્યું.
4. પીએમ મોદીએ કહ્યું, "મોહમ્મદ અલી ઝીણાએ ૧૫ ઓક્ટોબર, ૧૯૩૬ના રોજ લખનૌથી વંદે માતરમ વિરુદ્ધ નારા લગાવ્યા હતા. આનાથી તત્કાલીન કૉંગ્રેસ પ્રમુખ જવાહરલાલ નેહરુની સ્થિતિ હચમચી જવાની ધમકી મળી હતી. મુસ્લિમ લીગના પાયાવિહોણા નિવેદનોની સખત નિંદા કરવા અને તેનો જવાબ આપવાને બદલે, નેહરુએ વિપરીત કર્યું. તેમણે વંદે માતરમની જ તપાસ શરૂ કરી."
5. કૉંગ્રેસના નેતાઓ તરફ નજર કરતાં પીએમ મોદીએ સભામાં કહ્યું, "જ્યારે વંદે માતરમે તેની 100મી વર્ષગાંઠ ઉજવી, ત્યારે દેશ કટોકટી દ્વારા જકડી દેવામાં આવ્યો હતો. ભારતના બંધારણનું ગળું દબાવવામાં આવ્યું હતું."
6. પીએમ મોદીએ કહ્યું, "કટોકટી આપણા ઇતિહાસનો એક કાળો અધ્યાય હતો. હવે આપણી પાસે વંદે માતરમની મહાનતાને પુનઃસ્થાપિત કરવાની તક છે. મારું માનવું છે કે આ તક ગુમાવવી જોઈએ નહીં."
7. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું કે, છેલ્લા એક સદીમાં વંદે માતરમ સાથે વ્યાપક ભાવનાત્મક જોડાણ હોવા છતાં, તેની સાથે અન્યાય થયો છે. તેમણે કહ્યું કે તેનો ઇતિહાસ યુવા પેઢી સાથે શેર કરવો જોઈએ.
8. પીએમ મોદીએ કહ્યું, "વંદે માતરમના ટુકડા કરવાનો નિર્ણય સામાજિક સૌહાર્દના કાર્ય તરીકે છુપાયેલો હતો. જો કે, ઇતિહાસ સાક્ષી છે કે કૉંગ્રેસ મુસ્લિમ લીગ સમક્ષ શરણાગતિ સ્વીકારી હતી અને આ મુસ્લિમ લીગના દબાણ હેઠળ કરવામાં આવ્યું હતું. કૉંગ્રેસ માટે તુષ્ટિકરણની રાજનીતિ અપનાવવાનો આ એક રસ્તો હતો."
9. મુસ્લિમ લીગના વિરોધ અને એમ.એ. ઝીણાના વલણનો ઉલ્લેખ કરતા, પીએમ મોદીએ કહ્યું કે જવાહરલાલ નેહરુએ આ સંદર્ભમાં સુભાષ ચંદ્ર બોઝ સમક્ષ ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. આનંદમઠે ગીતને મજબૂત સમર્થન આપવાને બદલે દલીલ કરી હતી કે તે મુસ્લિમોની લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડી શકે છે.
10. પીએમ મોદીએ કહ્યું, "વંદે માતરમ ફક્ત એક રાજકીય યુદ્ધનો નારો નહોતો. વંદે માતરમ ફક્ત અંગ્રેજોના જવા અને આપણે આપણા પોતાના માર્ગ પર ઉભા રહેવા વિશે નહોતું. તે સ્વતંત્રતા માટેની લડાઈ હતી, આ માતૃભૂમિને આઝાદ કરવાની લડાઈ હતી. તે ભારત માતાને તે બેડીઓમાંથી મુક્ત કરવા માટેનું એક પવિત્ર યુદ્ધ હતું."