શિયાળાની જામી રહેલી ઠંડીની જેમ શૅરબજારમાં તેજીની ગરમી જામી રહી છે. બજાર માટે સાનુકૂળ કારણો વધી રહ્યાં છે. આશાવાદ સેન્ટિમેન્ટને બૂસ્ટ આપી રહ્યો છે. સરકારનાં અર્થતંત્ર માટેનાં પગલાં ફન્ડામેન્ટલ્સને બળ આપી રહ્યાં છે. આ બધા વચ્ચે આર્ટિફિશ્યલ ઇન્ટેલિજન્સ
પ્રતીકાત્મક ફાઇલ તસવીર
સેન્સેક્સ ૨૦૨૬માં એક લાખ ઉપર પહોંચી જશે એવો આશાવાદ તાજેતરમાં ગ્લોબલ બ્રોકરેજ હાઉસ મૉર્ગન સ્ટૅન્લીએ વ્યક્ત કર્યો છે. એમના મતે ફૉરેન ઇન્વેસ્ટર્સ ભારતીય માર્કેટમાં પાછા ફરી રહ્યા છે અને વધુ સક્રિય થશે. ૨૦૨૫માં ભારતની બજારે અન્ડરપર્ફોર્મન્સ કર્યો જે હવે રીબાઉન્ડ થવાના સંજોગો ઊભા થયા છે. કૉર્પોરેટ અર્નિંગ્સ સુધરવાની સાથે રોકાણ-પ્રવાહ વધશે. એને પગલે ડિસેમ્બર ૨૦૨૬ સુધીમાં સેન્સેક્સ ૧,૦૦,૦૦૦ના લેવલને પાર કરશે. સરકારની હળવી બનતી નીતિઓ પણ આમાં કારણભૂત રહેશે. GDP ગ્રોથ ૧૦થી ૧૧ ટકા થશે અને સેન્સેક્સ વાર્ષિક ધોરણે ૨૦૨૬-’૨૭માં ૧૮થી ૨૦ ટકા વળતર આપશે એવો અંદાજ છે. મૉર્ગન સ્ટૅન્લીના અભ્યાસ મુજબ નીતિવિષયક સુધારા ઉપરાંત હાઉસહોલ્ડ સેવિંગ્સનો ઇક્વિટીમાં વળી રહેલો પ્રવાહ પણ મજબૂત પરિબળ બનશે. ભારતીય બજારની ફૉરેન ઇન્વેસ્ટર્સ પરની નિર્ભરતા પણ ઘટતી જશે એવો ઊંચો આશાવાદ પણ છે.
ચિંતાનાં પરિબળો-સંકેત પણ ખરાં
ADVERTISEMENT
ઉપર્યુક્ત આશાવાદ સામે જેફરીઝના ગ્લોબલ ઇક્વિટી સ્ટ્રૅટેજિસ્ટ ક્રિશ વુડના મંતવ્ય અનુસાર જો ભારત અપેક્ષિત ગ્રોથ-રેટ હાંસલ નહીં કરી શકે તો વૅલ્યુએશન જોખમી બનશે. હાલમાં સરકારે જે GST-રાહતો આપી અને નાણાંનીતિ હળવી કરાઈ એ પછી ગ્રોથ વધવો જોઈએ, પરંતુ આમ નહીં થાય તો રોકાણકારો માટે રિસ્ક વધી શકે.
હાલમાં અમેરિકા-ફૅક્ટર ચિંતાજનક છે. અમેરિકા કરન્સી-ડૉલર છાપવાનો નિર્ણય લેશે એવા અહેવાલ ફરતા થયા છે. જો આમ થાય તો મોંઘવારી વધી શકે. બીજી તરફ હવે જપાન ફૅક્ટર પણ ચિંતા સ્વરૂપે પ્રવેશી ગયું છે, જપાનના બૉન્ડ્સનાં વળતર ઊંચાં ગયાં છે. જેમ અમેરિકન બૉન્ડ માર્કેટ સાથે થયું એમ હવે જપાન બૉન્ડ માર્કેટ સાથે બની રહ્યું છે. આની અસર ગ્લોબલ રહેવાની અને આ ગ્લોબલ અસર ભારતને જરાય ન સ્પર્શે એવું બની શકે નહીં. ઇન શૉર્ટ, હવેના સમયમાં ભારતનું અર્થતંત્ર કેટલું પણ સારું વિકસી રહ્યું હોય એની સામે ગ્લોબલ પરિબળોની ચિંતા રહેવાની છે જે માર્કેટની બાજી ગમે ત્યારે બગાડી શકે, આંચકા આપી શકે. અલબત્ત, ભારતની ઇકૉનૉમી મજબૂત હોવાનું આશ્વાસન એક પૉઝિટિવ પરિબળ છે.
SEBIનો આશાવાદ લૉન્ગ ટર્મ બુલ-રનનો સંકેત
જોકે આ ચિંતાજનક સમાચારો સામે ભારતની નિયમન સંસ્થા SEBIના ચૅરમૅને તાજેતરમાં એક જાહેર સમારંભમાં વ્યક્ત કરેલા વિચારો નોંધનીય છે. SEBIના ચૅરમૅન તુહિન કાંતા પાંડેએ કરેલાં નિવેદનો મૂડીબજારની લાંબા ગાળાની તેજીનો સંકેત આપે છે. ચૅરમૅને કહ્યું છે કે આગામી ત્રણથી પાંચ વર્ષમાં ઇક્વિટી રોકાણકારોનો બેઝ બમણો કરવાનો લક્ષ્યાંક SEBIએ રાખ્યો છે. SEBIના વડાએ રોકાણકાર સર્વેક્ષણના ડેટાને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે ૬૩ ટકા હાઉસહોલ્ડ્સ સિક્યૉરિટીઝ બજારથી વાકેફ છે, પરંતુ ફક્ત ૯.૫ ટકા લોકો જ એમાં રોકાણ કરે છે, જ્યારે કે વધુ બાવીસ ટકા લોકો આગામી ૧૨ મહિનામાં આવું રોકાણ કરવાનું વિચારી રહ્યા છે.
માર્કેટ રીફૉર્મ્સ નક્કર દિશામાં
હાલ SEBIના નિયમોની વ્યાપક સમીક્ષા ચાલી રહી છે. સ્ટૉક બ્રોકર્સ રેગ્યુલેશન્સ અને મ્યુચ્યુઅલ ફન્ડ રેગ્યુલેશન્સ માટેના સુધારાની પ્રક્રિયા ખૂબ ઝડપથી આગળ વધી રહી છે. નિયમનકારી વ્યવસ્થા આપણી વર્તમાન અને ભવિષ્યની જરૂરિયાતોને અનુરૂપ, પાલન કરવામાં સરળ અને દેખરેખ રાખવામાં વધુ અસરકારક હોય એવું મંતવ્ય વ્યક્ત કરીને તેમણે એમ પણ કહ્યું છે કે ભારતની ડોમેસ્ટિક સ્ટોરી બબલ-લેવલથી ઘણી દૂર છે અને અમેરિકન બજારોમાં કરેક્શન આવે કે આંચકાઓ આવે તો એની સામે રક્ષણ તરીકે રીટેલ રોકાણકારોની મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકાને કારણે ભારત પર મર્યાદિત અસર થશે. ભારતીય અર્થતંત્રની મજબૂત સ્થિતિ આમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે. SEBI દરેક સ્તરે મૂડીબજારના વિકાસ માટે અને રોકાણકાર વર્ગનો એમાં રસ વધે એ હેતુ સાથે સુધારાનાં પગલાં ભરી રહ્યું છે. SEBI વિદેશી રોકાણકારો માટેનો માર્ગ પણ વધુ સરળ બનાવી રહી છે.
મૂડીબજારના વિકાસના પુરાવા
નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૬ના એપ્રિલથી ઑક્ટોબર સુધીમાં એકત્ર કરાયેલી ઇક્વિટી મૂડી અઢી લાખ કરોડને વટાવી ગઈ છે, જ્યારે કૉર્પોરેટ બૉન્ડ ઇશ્યુઅન્સ પણ પ્રથમ ૭ મહિનામાં લગભગ ૫.૫ લાખ કરોડ રૂપિયાને સ્પર્શી ગયાં છે. દાયકા પહેલાં આઉટસ્ટૅન્ડિંગ કૉર્પોરેટ બૉન્ડ્સ બૅન્ક ક્રેડિટના ૪૩ ટકા હતા જે હવે લગભગ પંચાવન લાખ કરોડ રૂપિયા થવાથી ૬૦ ટકાએ પહોંચ્યા છે. આ આંકડા અર્થતંત્રની પ્રગતિને પ્રતિબિંબિત કરતા હોવાનો ઉલ્લેખ પણ તેમણે કર્યો હતો. ભારતનો માર્કેટ કૅપિટલાઇઝેશન ટુ GDP રેશિયો નાણાકીય વર્ષ ૨૦૧૬ના લગભગ ૬૯ ટકાથી વધીને આજે ૧૩૦ ટકા પ્લસ થઈ ગયો છે. મ્યુચ્યુઅલ ફન્ડ ઉદ્યોગનું કદ નાણાકીય વર્ષ ૨૦૧૬માં ૧૨ ટ્રિલ્યન રૂપિયાથી વધીને આજે લગભગ ૮૦ ટ્રિલ્યન રૂપિયા થયું છે. સ્ટાર્ટઅપ્સ સાહસો દ્વારા કરાતું મૂડીસર્જન નવી-અર્થવ્યવસ્થામાં એક દાયકા પહેલાં પણ અકલ્પનીય સ્તરે હતું જેનો પ્રવાહ હાલ પણ અવિરતપણે ચાલુ જ છે.
બૅન્કિંગ અને IT સેક્ટરને કરન્ટ
ભારતીય બૅન્કિંગ સેક્ટરમાં હાલ નવો આશાવાદ જોવાઈ રહ્યો છે, બૅન્કોની કામગીરી સુધરશે, માર્જિન-પ્રેશર ઘટશે, વ્યાજદરના ઘટાડાથી માગ વધશે. વૅલ્યુએશન વાજબી સ્તરે આવ્યા છે અને ફૉરેન ઇન્વેસ્ટર્સ પણ એમાં વધુ રસ લેતા થયા હોવાના અહેવાલે બૅન્ક નિફ્ટી ઇન્ડેક્સ પ્રથમ વાર ૫૯,૦૦૦ની સપાટી વટાવી ગયો છે. બીજી બાજુ IT સ્ટૉક્સમાં પણ તેજીનો કરન્ટ ચાલી રહ્યો છે. આમ હાલ આ બે સેક્ટર વિશેષ જોરમાં છે. દરમ્યાન ઇન્ફ્લેશન રેટ નીચે આવતાં આ ડિસેમ્બરમાં રિઝર્વ બૅન્ક રેપો-રેટમાં કટ લાવે એવી ઉમ્મીદ નક્કર બની છે અને એના સચોટ સંકેત પણ આવ્યા છે. આ પગલું બૅન્કો અને ઇકૉનૉમીના ગ્રોથ માટે પ્રોત્સાહક બનશે. ગયા બુધવારે સેન્સેક્સ ૮૬,૦૦૦ પાસે અને નિફ્ટી ૨૬,૦૦ પાર થયા હતા. જોકે શુક્રવારે સપ્તાહના અંતે માર્કેટ કરેક્શન માર્ગે રહ્યું હતું, કેમ કે ગ્લોબલ સંજોગો સાથે પ્રૉફિટ બુકિંગનાં કારણો ભળ્યાં હતાં. જોકે સરકાર દ્વારા દેશમાં લેબર કાનૂનના સુધારાની તૈયારીની અસરે નવા સપ્તાહમાં ફરી રિકવરી આગળ ચાલશે એવી આશા છે. ડિસેમ્બરમાં રિઝર્વ બૅન્ક પૉલિસી રેટ ઘટાડે એવી શક્યતા નક્કર બની છે જે માર્કેટને તેજીનો નવો કરન્ટ આપી શકે.
મહત્ત્વના આર્થિક સમાચાર-સંકેત
અમેરિકાના ટૅરિફ-વિવાદમાં અટવાયેલા નિકાસકારોને તેમના ધિરાણની પુનઃ ચુકવણી માટે રિઝર્વ બૅન્કે રાહતો આપી છે જેમાં તેમને ચોક્કસ સમયમર્યાદા પણ વધારી અપાઈ છે. જોકે આ ટૅરિફનો ગૂંચવાયેલો મામલો એકાદ મહિનામાં ઉકેલાઈ જવાની આશા વધી છે.
તાજેતરના પાંચ ન્યુ એજ કંપનીઓના IPOમાંથી રોકાણકારોના આશરે ૧૫,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા છૂટા થયા છે જેથી માર્કેટમાં પ્રવાહિતા વધી છે.
ચાલુ વર્ષના બીજા ક્વૉર્ટરમાં GDP ગ્રોથ-રેટ ૭.૩ ટકા આસપાસ રહેવાની ધારણા મુકાઈ છે જે ગ્રામ્ય વિકાસને મળેલા વેગ, સરકાર તરફથી વધેલો મૂડી-ખર્ચ વધવાને કારણે સંભવ બનવા સાથે કૃષિ, ઉત્પાદન અને બાંધકામ પ્રવૃત્તિના જોરને પણ આભારી છે.
વિશેષ ટિપ
શૅરબજારમાં લોકો લે-વેચ કરીને થોડીઘણી કમાણી ચોક્કસ કરી શકે, પરંતુ સંપત્તિ-સર્જન કરી શકે નહીં. અલબત્ત, શૅરો લાંબા સમય માટે જાળવી રાખીને સંપત્તિ-સર્જન ચોક્કસ કરી શકે.
