પરિવારની રચનામાં થતા ફેરફારો, બાળકોનું નગરો કે વિદેશમાં સ્થળાંતર અને શહેરી જીવનશૈલીમાં આવેલા ઝડપી બદલાવને કારણે ભીડવાળા વિસ્તારોમાં રહેતા હોવા છતાં ઘણા વડીલો એકલતા અનુભવે છે.
હૈદરાબાદે “સિનિયર સાથી” શરૂ કર્યો – એકલો રહેતા વડીલો માટે સમુદાય આધારિત સાથસહકાર મોડલ
હૈદરાબાદ જીલ્લા પ્રશાસને એકલો રહેતા વડીલોને સહારો આપવા માટે “સિનિયર સાથી” નામની પ્રથમ પ્રકારની સાથસહકાર પહેલ શરૂ કરી છે. આ કાર્યક્રમનો પ્રારંભ હૈદરાબાદ કલેક્ટરેટ ખાતે જિલ્લા ઇન ચાર્જ મંત્રી પોન્નમ પ્રમુખાર અને જિલ્લા કલેક્ટર હરી ચંદના, આઈએએસ દ્વારા Youngistaan Foundation તથા વિકલાંગ અને વડીલો કલ્યાણ વિભાગની ભાગીદારીમાં કરવામાં આવ્યો.
પરિવારની રચનામાં થતા ફેરફારો, બાળકોનું નગરો કે વિદેશમાં સ્થળાંતર અને શહેરી જીવનશૈલીમાં આવેલા ઝડપી બદલાવને કારણે ભીડવાળા વિસ્તારોમાં રહેતા હોવા છતાં ઘણા વડીલો એકલતા અનુભવે છે. આ ખાલીપોને પૂર્ણ કરવા “સિનિયર સાથી” રચનાબદ્ધ ભાવનાત્મક અને સામાજિક સહારો પ્રદાન કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
ADVERTISEMENT
સમુદાય આધારિત સાથસહકાર મોડલ
આ પહેલ હેઠળ પ્રશિક્ષિત યુવા સ્વયંસેવકો—જેનું સાઈકોમેટ્રિક મૂલ્યાંકન, પૃષ્ઠભૂમિ ચકાસણી અને સંવેદનશીલતા તાલીમ થઈ છે—દર અઠવાડિયે વડીલો સાથે સમય વિતાવશે. પ્રવૃત્તિઓમાં વાતચીત, ફરી વળવું, રમતો, સાંસ્કૃતિક ઉજવણીઓ, વાંચન સહાય, ડિજિટલ શીખણ અને નાનાં રોજિંદા કાર્યોમાં મદદનો સમાવેશ થાય છે.
અધિકારીઓ કહે છે કે કાર્યક્રમનો મુખ્ય હેતુ ભાવનાત્મક સલામતી, વિશ્વાસ અને સંબંધની લાગણી ઉભી કરવો છે.
મંત્રીએ પેઢી-પર-પેઢી જોડાણના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો
કાર્યક્રમ લોન્ચિંગ દરમિયાન મંત્રી પોન્નમ પ્રમુખારે જણાવ્યું કે પહેલાં સંયુક્ત પરિવારમાં વડીલ સાથે રોજિંદી ચર્ચા-વર્તાલાપ સહજ રીતે થતો, પરંતુ આધુનિક જીવનશૈલીમાં વડીલોને સામાજિક સંપર્ક ઓછો મળે છે. તેમણે વડીલોના અનુભવ અને જ્ઞાનને મૂલ્ય આપવાની સલાહ આપી અને બાળકોને—જે દૂર રહે છે—નિયમિત ફોન અને ડિજિટલ સંદેશાવ્યવહાર દ્વારા માતાપિતાથી જોડાયેલા રહેવા અપીલ કરી.
તેમણે સાયબર સલામતી અને મિલ્કત સંબંધિત જોખમો અંગે વડીલોને સતર્ક રાખવા માટે પરિવારો અને સમાજને જવાબદારીપૂર્વક વર્તવાની અપીલ પણ કરી.
કલેક્ટરનું મત: સહાયક નગર સંસ્કૃતિનું નિર્માણ
કલેક્ટર હરી ચંદનાએ જણાવ્યું કે સરકારનું વડીલો પ્રત્યેનું વલણ સહાનુભૂતિ અને મજબૂત સંસ્થાકીય સહાયતા પર આધારિત છે. પ્રશાસન વડીલો સાથે સંબંધિત ફરિયાદો પર નિયમિત કાર્યવાહી કરે છે.
તેમણે સમુદાય મૂલ્યો અને શેર કરેલી જગ્યાઓમાં આવતા ઘટાડા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી અને કહ્યું કે યુવાની પેઢીએ વડીલોના જીવનના અનુભવમાંથી શીખવું જોઈએ. તેમણે જાહેરાત કરી કે ટૂંક સમયમાં હૈદરાબાદમાં સિનિયર ડે-કેર સેન્ટર શરૂ કરવાની કામગીરી હાથ ધરવામાં આવશે.
સિનિયર સાથી કેમ મહત્વનું છે?
શોધ દર્શાવે છે કે ભારતમાં 13%થી વધુ વડીલો ડિપ્રેશનના લક્ષણો અનુભવતા હોય છે, જેમાં એકલતા મોટો કારણ છે. અમેરિકા, જાપાન અને યુરોપના વૈશ્વિક આરોગ્ય અભ્યાસો દર્શાવે છે કે નિયમિત સામાજિક સંપર્ક ચિંતા ઘટાડે છે, માનસિક કાર્યક્ષમતા સુધારે છે અને સમય પહેલાં મૃત્યુનું જોખમ લગભગ 30% સુધી ઘટાડે છે.
અધિકારીઓનું માનવું છે કે “સિનિયર સાથી” વૈશ્વિક અનુભવને સ્થાનિક જરૂરિયાતો સાથે જોડે છે અને અન્ય જિલ્લાઓ માટે આદર્શ મોડલ બની શકે છે. મંત્રી પ્રમુખારે આશા વ્યક્ત કરી કે આ કાર્યક્રમ રાજ્યભર અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ એક મોડલ તરીકે ઉભરી આવશે.
કાર્યાન્વયન અને દેખરેખ
Youngistaan Foundationના સ્થાપક અરુંણ—જેઓએ આ કાર્યક્રમની કલ્પના કરી—તેમને મંત્રી દ્વારા પ્રશંસા આપવામાં આવી. લોન્ચિંગમાં કલ્યાણ વિભાગના અધિકારીઓ, વડીલોની સંસ્થાઓ અને ભાગીદાર સંસ્થાના પ્રતિનિધિઓ હાજર રહ્યા.
આ પહેલ હવે સ્થાનિક સ્તરે અમલમાં આવશે, જ્યાં જિલ્લા પ્રશાસન સ્વયંસેવકોની નિયમિત ભાગીદારી અને વડીલોને સમયસર સહાય મળે તે માટે દેખરેખ રાખશે.
આયુવર્ધક ભારત માટેનું મોડલ
ટેકનોલોજી અને ગ્લોબલ કેપેબિલિટી સેન્ટર્સના કેન્દ્ર તરીકે ઝડપથી વિકસતા હૈદરાબાદ માટે, પ્રશાસનનું માનવું છે કે શહેરનો વિકાસ સહાનુભૂતિ, સમાવેશ અને ભાવનાત્મક સુખાકારી દર્શાવવો જોઈએ.
અધિકારીઓ અનુસાર, “સિનિયર સાથી” એ એવો પ્રયાસ છે કે જેમાં વડીલો સક્રિય, માનનીય અને સમાજ સાથે જોડાયેલા રહે.
જો તમે ઇચ્છો તો હું આનો સારાંશ, પ્રેસ રિલીઝ વર્ઝન, અથવા સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ પણ બનાવી આપી શકું.
