મુંબઈને હંમેશાં કેમ ડરાવે છે મીઠી નદી? ઘોટાળાથી વિનાશ સુધીનો છે ઇતિહાસ

Mumbai Mithi River Flood Alert: મીઠી નદી પોતાના નામની જેમ લોકોના જીવનમાં મીઠાસ નથી ભરતી, પણ દર વખતે મૉનસૂનમાં આ લોકો માટે એક આફત જેવી બની જાય છે.

મીઠી નદી (તસવીર સૌજન્ય મિડ-ડે)

Mumbai Mithi River Flood Alert: મીઠી નદી પોતાના નામની જેમ લોકોના જીવનમાં મીઠાસ નથી ભરતી, પણ દર વખતે મૉનસૂનમાં આ લોકો માટે એક આફત જેવી બની જાય છે.

મુંબઈકર્સ માટે મૉનસૂન દરવર્ષે અનેક મુશ્કેલીઓ સાથે આવે છે. રસ્તા પર ચોમેર પાણી અને ભયંકર જામથી મુંબઇગરાંઓ મુશ્કેલીમાં રહે છે. આ બધા વચ્ચે એક નદી પણ આ સીઝનમાં મુંબઈને ડરાવતી રહે છે, જેનું નામ મીઠી નદી છે. આ નદી લોકોના જીવનમાં મીઠાશ નહીં પણ મુશ્કેલી ઘોળે છે. એકવાર ફરી મીઠી નદી ચર્ચામાં છવાયેલી છે અને આનું સતત વધતું જળસ્તર લોકોને વર્ષો પહેલા આવેલી આપદાી યાદ અપાવે છે. તો જાણો આ કેવી રીતે આપદાથી લઈને ઘોટાળા સુધી આ નદી હંમેશાં ચર્ચામાં રહી અને આનું નામ મીઠી નદી કઈ રીતે પડ્યું?

ADVERTISEMENT

મુંબઈમાં મીઠી નદી અંગે હાઈ એલર્ટ
મુંબઈમાં મીઠી નદીનું પાણીનું સ્તર સતત વધી રહ્યું છે અને તેની આસપાસ રહેતા લોકોને સ્થળાંતર કરવામાં આવી રહ્યું છે. વહીવટીતંત્રે લોકોને સાવચેત રહેવા અને નદીની નજીક ન જવા અપીલ કરી છે. એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે મીઠી નદીનું પાણીનું સ્તર 3.9 મીટર સુધી વધી ગયું છે અને કુર્લા ક્રાંતિ નગરમાંથી 350 લોકોને સુરક્ષિત સ્થળોએ ખસેડવામાં આવ્યા છે. મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ સતત પરિસ્થિતિની સમીક્ષા કરી રહ્યા છે અને તમામ વિભાગોને એલર્ટ પર રાખવામાં આવ્યા છે. મીઠી નદીનું પાણી ઘણા સ્ટેશનોના પાટા પર છે. કુર્લા, સાઈન, ચુના ભટ્ટી સ્ટેશનના પાટા પર પાણી ભરાઈ જવાને કારણે સ્થાનિક સેવાઓ ઠપ્પ થઈ ગઈ છે.

લોકોને પહેલા આ નદી વિશે ખબર નહોતી
ભલે મુંબઈનું નામ સાંભળતા જ દરિયાના મોજા અને ખારા પાણી તમારા મનમાં આવે છે, પરંતુ અહીં એક નદી પણ વહે છે, જેનું પાણી ખારું નથી. લોકો થોડા વર્ષો પહેલા સુધી આ નદીને એક નાના નાળા તરીકે જાણતા હતા, એટલે કે તે દેખાતી હતી, પરંતુ લોકો તેને અવગણતા હતા. મુંબઈના મોટાભાગના લોકોને તેનું નામ પણ ખબર ન હતી, પરંતુ 2005 માં કંઈક એવું બન્યું કે આ નદીનું નામ બધાની જીભ પર આવી ગયું.

2005માં આપત્તિ
આ મીઠી નદી 18 કિમી લાંબી છે અને મુંબઈના પવઈથી શહેરની વચ્ચેથી માહિમ ખાડી સુધી વહે છે. આ નદીએ 26 જુલાઈ 2005 ના રોજ પોતાનો પ્રકોપ દર્શાવ્યો હતો. આ દિવસે મુંબઈમાં સૌથી ખતરનાક વરસાદ પડ્યો હતો અને આ નદીએ વિકરાળ સ્વરૂપ ધારણ કર્યું હતું અને ઘણા વિસ્તારોમાં તબાહી મચાવી હતી. ત્યારબાદ મુંબઈમાં 24 કલાકમાં 944 મીમી વરસાદ નોંધાયો હતો.

આ અકસ્માતમાં સમગ્ર શહેરમાં ભારે નુકસાન થયું હતું અને ઘણા લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા
આ અકસ્માતમાં એક હજારથી વધુ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા અને 14 હજારથી વધુ ઘરો નાશ પામ્યા હતા, જેના કારણે હજારો લોકો બેઘર થઈ ગયા હતા.

આ પૂરમાં 52 લોકલ ટ્રેનો, 4 હજારથી વધુ ટેક્સીઓ, 37 હજાર ઓટો રિક્ષાઓ અને BESTની 900 જેટલી બસોને ભારે નુકસાન થયું હતું.

કૌભાંડને કારણે નદી ફરી છવાઈ ચર્ચામાં
૨૦૦૫ ની દુર્ઘટના પછી, મીઠી નદીનું નામ બધાના મનમાં હતું, ત્યારબાદ દર વર્ષે ચોમાસા દરમિયાન તેનું પાણીનું સ્તર વધતું રહ્યું અને તેની ચર્ચા થતી રહી. જોકે, તે ફરી એકવાર દેશભરમાં સમાચારમાં આવ્યું જ્યારે તેના નામે કરોડોનું કૌભાંડ બહાર આવ્યું. વાસ્તવમાં, મીઠી નદીમાં જમા થતી ગંદકી દર વખતે પાણી ભરાવાનું કારણ હોવાનું કહેવાય છે, ત્યારબાદ આ નદીના કાંપને દૂર કરવા માટે BMC દ્વારા એક મોટો પ્રોજેક્ટ તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો.

૬૫ કરોડનું થયું કૌભાંડ
આ સમગ્ર પ્રોજેક્ટમાં અનેક પ્રકારની ગેરરીતિઓ પ્રકાશમાં આવે છે અને એવું કહેવાય છે કે કામ ફક્ત કાગળ પર જ થયું હતું અને નદીમાં કોઈ કામ થયું ન હતું. નકલી બિલ બનાવીને ચુકવણી કરવામાં આવી હતી અને ઘણી લૂંટ થઈ હતી. આમાં ૬૫ કરોડનું કૌભાંડ પ્રકાશમાં આવ્યું. આ કેસમાં પહેલા મુંબઈ પોલીસે SIT ની રચના કરી અને ત્યારબાદ મુંબઈ પોલીસની આર્થિક ગુના શાખાએ કેસ લીધો, બાદમાં ED પણ તેમાં પ્રવેશ્યું.

ખાનગી કંપનીઓને ટેન્ડર આપવામાં આવ્યા હતા અને તેઓ કામ કરવાનો દાવો કરતા રહ્યા. આ માટે બજેટ પણ બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. જેમ જેમ મીઠી નદી કૌભાંડની તપાસ આગળ વધતી ગઈ તેમ તેમ જાણવા મળ્યું કે ઘણા વચેટિયાઓ આગળ આવ્યા, જેમણે ઘણા નકલી દસ્તાવેજો બનાવ્યા.

આ કેસમાં 13 લોકો સામે FIR નોંધવામાં આવી હતી. તેમાં BMC અધિકારીઓ, વચેટિયાઓ અને ખાનગી કંપનીઓનો સમાવેશ થતો હતો.

અભિનેતા ડીનો મોરિયાનું નામ સામે આવ્યું
મીઠી નદી કૌભાંડ કેસમાં બૉલિવૂડ અભિનેતા ડીનો મોરિયાનું નામ પણ સામે આવ્યું. ત્યારબાદ EOW દ્વારા સતત 8 કલાક સુધી તેમની પૂછપરછ કરવામાં આવી. આ કેસમાં ધરપકડ કરાયેલા બે વચેટિયાઓમાંથી એકની તપાસ કરતી વખતે, કેટલાક દસ્તાવેજો મળી આવ્યા, જેમાં ડીનો મોરિયા અને તેના ભાઈની કંપનીનું નામ સામે આવ્યું. આમાં કેટલાક કોલ રેકોર્ડ પણ શામેલ છે.

મીઠી નદી નામ કેવી રીતે અપાયું?
હવે તે પ્રશ્નનો જવાબ પણ જાણો, આ નદીને મીઠી નદી નામ કેવી રીતે મળ્યું. ખરેખર, મુંબઈની આસપાસ એક દરિયો છે, જેનું પાણી ખૂબ ખારું છે. તે જ સમયે, મુંબઈમાં આવી નદીનો પ્રવાહ, જેનું પાણી મીઠું છે, તે લોકો માટે ખૂબ રાહતનો વિષય હતો. આ જ કારણ છે કે ત્યાં રહેતા સ્થાનિક લોકો નદીને મીઠી નદીના નામથી બોલાવવા લાગ્યા, જેના પછી આ નામ પ્રચલિત થયું અને આજે બધા તેને મીઠી નદીના નામથી ઓળખે છે.