એક પણ ફ્લાઇટમાં બેઠા વિના દુનિયા ભમી આવ્યો છે ભોમિયો

પ્લેનમાં બેઠા વિના વિશ્વના ૨૦૩ દેશો ફરીને જ ઘરે પાછો ફરીશ એવું નક્કી કરીને નીકળેલા ડેન્માર્કના થોર પેડરસન નામના જુવાનિયાએ આ ચૅલેન્જ દસ વર્ષમાં પૂરી કરી હતી

ડેન્માર્કના થોર પેડરસન

પ્લેનમાં બેઠા વિના વિશ્વના ૨૦૩ દેશો ફરીને જ ઘરે પાછો ફરીશ એવું નક્કી કરીને નીકળેલા ડેન્માર્કના થોર પેડરસન નામના જુવાનિયાએ આ ચૅલેન્જ દસ વર્ષમાં પૂરી કરી હતી. અનેક હાડમારીઓ વેઠીને ટ્રેન, બસ, ટ્રામ અને સ્ટીમરમાં સફર કરીને તથા જંગલ અને રણમાં ચાલીને તેણે આખી દુનિયા ભ્રમણ કર્યું. ક્યારેક કોઈ દેશની સીમા પર તેના કપાળે ગનપટ્ટી મૂકીને તેને તસ્કર માની લેવામાં આવ્યો તો ક્યારેક કોઈકે નિર્વસ્ત્ર કરીને તલાશી લીધી. જંગલ અને રણપ્રદેશોમાં ભૂલા પડીને દિવસો સુધી સાચો રસ્તો શોધતો રહ્યો અને વચ્ચે કોરોનાનો કપરો સમય પણ એક દેશમાં ફસાઈને કાઢ્યો. તેની આ અનોખી, અવિશ્વસનીય અને અનુભવોથી ભરપૂર ૨૦૩ દેશોની સફર પૂરી થયા પછી તેણે એક પુસ્તક પણ લખી નાખ્યું છે. ચાલો જાણીએ આ અનોખા વિશ્વખેડુની રોમાંચક દાસ્તાન

ધારો કે તમને કોઈ એમ કહે કે ‘હું વિદેશ જઈ રહ્યો છું!’ તો આપણા મનમાં શું હોય કે વિદેશ તો ફ્લાઇટ દ્વારા જ જવાયને? ખરું કે નહીં? પણ ધારો કે તે વ્યક્તિ તમને એમ કહે કે તે ફ્લાઇટ દ્વારા નથી જઈ રહી પરંતુ કાર, ટ્રેન કે સ્ટીમર દ્વારા જઈ રહી છે તો આપણને નવાઈ લાગે, નહીં? કારણ કે આ થોડું અજીબ અને સામાન્ય પ્રૅક્ટિસથી હટકે છે.

ADVERTISEMENT

હવે ધારો કે અમે તમને એમ કહીએ કે કોઈક એવો અતરંગી સાહસિક પણ આ દુનિયામાં છે જે એક પણ વાર ઍર ટ્રાવેલ કર્યા વિના આખું વિશ્વ ખૂંદી વાળ્યો છે તો? જી હા, ખરેખર! એક એવો ઍડ્વેન્ચરર અને ટ્રાવેલર છે જે આખા વિશ્વના તમામેતમામ દેશોમાં ફર્યો અને એ પણ હવાઈ જહાજની સફર કર્યા વિના! આ અચંબિત કરનારી વાતમાં હજી એક અચંબો વધુ ઉમેરીએ તો તેની આ ટુકડે-ટુકડે નહીં પરંતુ સતત ચાલેલી સફર હતી. અર્થાત્, તે અસામાન્ય પ્રવાસીની આ સફર ૯ વર્ષ સુધી ચાલુ રહી અને ૯ વર્ષમાં તે આખું વિશ્વ ઘૂમી વળ્યો. તો આવા અજીબોગરીબ સફરનામાનો હીરો છે ટોરબ્યોર્ન પેડરસન. આ સાહસવીર ડેન્માર્કનો વતની છે.

ધૂની સાહસિકનો જન્મ

૧૯૭૮ની ૧૯ ડિસેમ્બરનો દિવસ જ્યારે ડેન્માર્કના કેરટેમિનડેમાં રહેતા ટોમર્બન પેડરસન અને યેલડા સેડેરલોફને ત્યાં એક દીકરાનો જન્મ થયો. તેમણે દીકરાનું નામ રાખ્યું ટોરબ્યોર્ન. સંતાનના જન્મ બાદ મા-બાપના નસીબમાં પણ કદાચ સફર લખાયેલી હશે તે ટોમર્બન અને યેલડા દીકરાને લઈને કૅનેડાના વૅ‌નકુવર શહેરમાં શિફ્ટ થઈ ગયાં. થોડા સમય બાદ ટોમર્બનને વૅનકુવરથી ટૉરન્ટો શિફ્ટ થવું પડ્યું અને પરિવાર ફરી એક વાર નવા શહેરમાં પહોંચી ગયો. એ સમયે દીકરો ટોરબ્યોર્ન હજી માંડ ચાર વર્ષનો હતો. જોકે ટૉરોન્ટોનાં અંજળપાણી પણ ખૂબ ગણતરીનાં વર્ષોમાં જ પૂરાં થયાં અને પરિવાર ફરી એક વાર નવા દેશ અમેરિકામાં રહેવા ચાલી ગયો. અમેરિકાના ન્યુ જર્સીમાં ફરી એક વાર નવેસરથી જિંદગી શરૂ કર્યા બાદ બે જ વર્ષ જેટલા ટૂંકા સમયગાળામાં છ વર્ષના દીકરા ટોરબ્યોર્નને લઈને પેડરસન મા-બાપ ફરી પોતાના વતન ડેન્માર્ક આવી ગયાં. દીકરા ટોરબ્યોર્નનું સ્કૂલમાં ઍડ્મિશન કરાવ્યું અને મા-બાપ પોતાના પરિવારમાં વ્યસ્ત થઈ ગયા. ફરી વતન કેરટેમિનડેમાં આવી ગયેલો ટોરબ્યોર્ન ધીરે-ધીરે મોટો થયો અને તેણે સિલ્કેબોર્ગની બિઝનેસ સ્કૂલમાં ઍડ્મિશન મેળવ્યું. ૧૯૯૮ની સાલ આવતા સુધીમાં તો તે મર્ચન્ટ સ્ટુડન્ટ તરીકે ગ્રૅજ્યુએટ થઈ ગયો. ડેન્માર્ક જેવો નાનો દેશ અને એમાં મર્ચન્ટ સ્ટુડન્ટ તરીકે પાસ થયેલો તેજીલો યુવાન. ટોરબ્યોર્નને એ જ વર્ષે ‘રૉયલ લાઇફગાર્ડ’ મિલિટરીમાં નોકરી પણ મળી ગઈ. ત્યાર બાદ કેટલાક સમય માટે તેણે યુનાઇટેડ નેશન્સ માટે ફરજ બજાવનાર સોલ્જર તરીકે એરિટ્રિયા અને ઇથિયોપિયામાં પણ ફરજ બજાવી. એટલું જ નહીં, સાથે તેણે પોતાનું આગળનું ભણતર પણ ચાલુ રાખ્યું અને ટોરબ્યોર્ન શિપિંગ અને લૉજિસ્ટિક વિશે આગળ ભણ્યો. ત્યાર બાદ તો લિબિયા, બંગલાદેશ, કઝાખસ્તાન, અઝરબૈજાન અને અમેરિકા જેવા દેશોમાં નોકરી પણ કરી. આટલી જીવનસફર પૂરી કરતાં સુધીમાં ટોરબ્યોર્નની ઉંમર ૩૪ વર્ષ જેટલી થઈ ચૂકી હતી. ભાઈને ખબર નહોતી કે ઉંમરના પડાવે આવેલું આ ૩૪મું વર્ષ તેના જીવનમાં કોઈક એવો વળાંક લાવશે જે તેની જિંદગી, તેની ઓળખ વગેરે બધું જ ધરમૂળથી બદલી નાખશે.

સફર પૂરી કરીને પાછો ડેન્માર્ક પહોંચ્યો ત્યારે સગાંસંબંધીઓ અને મિત્રો સાથે સેલિબ્રેશન કરતો થોર પેડરસન.

વિશ્વવિહારની ધૂન સવાર થઈ  

ટોરબ્યોર્ન પેડરસન નાનો હતો ત્યારથી જ તેના દિમાગમાં એક ધૂન કાયમ રહી હતી કે તે એક સાહસવીર તરીકે નામના મેળવે. જોકે આ માટે તેણે હજી સુધી કોઈ એવા એફર્ટ્સ નહોતા લીધા જે તેને ઍડ્વેન્ચરર તરીકેની ઓળખ અપાવી શકે. કિશોરાવસ્થાથી જ કેરટેમિનડેનાં જંગલોમાં ગુફાઓ બનાવતા રહેલા ટોરબ્યોર્ન માટે જંગલમાં ભટકવું કે જંગલી પ્રાણીઓ જોવાં એ પણ કોઈ ખાસ ઍડ્વેન્ચર નહોતું. 

ટોરબ્યોર્નને લાગવા માંડ્યું હતું કે તે કમસે કમ ૧૦૦ વર્ષ મોડો જન્મ્યો છે! કારણ કે ખરેખર જેને ઍડ્વેન્ચર કહી શકાય એવી દરેક પ્રવૃત્તિ અને દરેક બાબત વિશ્વમાં ક્યાંક ને ક્યાંક થઈ ચૂકી છે. હવે કશુંય એવું બચ્યું જ નથી જેને ખરા અર્થમાં ઍડ્વેન્ચર કહી શકાય. એટલું જ નહીં, શિપિંગ અને લૉજિસ્ટિકમાં હવે તેની સેટલ્ડ કરીઅર હતી. ખૂબ પ્રેમ કરતી ગર્લફ્રેન્ડ હતી અને કોપનહેગનમાં નવું ઘર પણ લઈ લીધું હતું. ટૂંકમાં, જિંદગી સેટલ્ડ હતી. આથી ટોરબ્યોર્નને લાગવા માંડ્યું હતું કે હવે તેણે બાળપણનું આ ઍડ્વેન્ચરર બનવાનું સપનું છોડી દેવું જોઈએ. ટૂંકમાં, ભીતર બળતી પેલી ઍડ્વેન્ચરની ચિનગારી બુઝાતી જઈ રહી હતી.

ત્યાં જ એક દિવસ તેના પિતાએ એક લેખની કૉપી મોકલી. આ લેખ એવી વ્યક્તિઓ વિશેનો હતો જેઓ વિશ્વના તમામ દેશોની યાત્રા કરી ચૂક્યા હતા. એટલું જ નહીં, પિતાએ સાથે પેલી ચિનગારીને પાછી સળગાવતા હોય એમ બે વાક્યોની દીવાસળી પણ ચાંપી. તેમણે કહ્યું, ‘મને નથી ખબર કે તું આવું કરી શકે કે નહીં.’ વળી પાછું ઉમેર્યું પણ ખરું, ‘પણ એ માટે પહેલાં તારે કરોડપતિ બનવું પડે!’ બસ, થઈ પડ્યું. પેલી ભીતર ઓલવાઈ રહેલી ચિનગારીને ભડકો થવા માટે આટલું પૂરતું હતું.

ટોરબ્યોર્ન પેડરસને વિચાર્યું કે વિશ્વમાં એવા તો અનેક લોકો છે કે જેઓ ઓછા બજેટમાં ચાલતા, સાઇકલ પર કે અજાણ્યાઓ પાસે લિફ્ટ માગીને પ્રવાસ કરી રહ્યા છે; પરંતુ એવું કોઈ નહીં હોય જેણે આ રીતે વિશ્વના બધા દેશોનો પ્રવાસ કર્યો હોય. એટલું જ નહીં, એ સળંગ યાત્રામાં ઍર ટ્રાવેલ એટલે કે હવાઈ જહાજ દ્વારા પ્રવાસ કર્યો જ નહીં હોય એવો એક પણ કિસ્સો તેની જાણમાં નહોતો. આ વિષયમાં પેડરસને વધુ ઊંડાણપૂર્વક વિચાર કર્યો અને ખાંખાંખોળા કર્યા ત્યારે માલૂમ પડ્યું કે બ્રિટનના ગ્રાહમ હ્યુજીસે હવાઈયાત્રા કર્યા વિના વિશ્વના દરેક દેશમાં પ્રવાસ કર્યો છે, પરંતુ એ પ્રવાસ દરમ્યાન તેમણે પણ યાત્રામાં બે વાર બ્રેક લીધો હતો. અર્થાત્, સળંગ યાત્રા તો આજ સુધી કોઈએ કરી જ નથી.

વિશ્વનો અલગારી પ્રવાસી

બાળપણથી જ ઍડ્વેન્ચરર તરીકે મશહૂર થવાનાં સપનાં જોતો ડેન્માર્કનો ટોરબ્યોર્ન પેડરસન હવે કંઈક એવું કરવાનો નિર્ણય લેવા જઈ રહ્યો હતો જેના અમલીકરણ દરમ્યાન તેને સેરિબ્રલ મલેરિયાથી લઈને બંદૂકની અણી પર પકડાઈ જવા સુધીના અનેક અનુભવોમાંથી પસાર થવું પડવાનું હતું. વિશ્વના ઉત્તરી ધ્રુવ, દક્ષિણી ધ્રુવથી લઈને સૌથી ઊંડા સમુદ્ર અને સૌથી ઊંચા પહાડો સુધી જ નહીં, પરંતુ સૌથી લાંબી નદીઓ અને સૌથી લાંબા રસ્તાઓ સુધી પહોંચનારી પહેલી વ્યક્તિ તરીકે તે એક વિશ્વવિક્રમ સ્થાપી શકે એમ છે એ વાત ટોરબ્યોર્ન પેડરસને સમજાઈ ચૂકી હતી.

પોતાના આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસ દરમ્યાન ‘થોર પેડરસન’ તરીકે જાણીતી થઈ ચૂકેલી આ વ્યક્તિ હવે કંઈક એવું કરવા જઈ રહી હતી જે સાંભળતાં પહેલી નજરે તો કોઈને પણ ગાંડપણ જ લાગે. ત્યાર બાદના ૧૦ મહિના ટોરબ્યોર્ન પેડરસને પ્લાનિંગ કરવામાં વિતાવ્યા. તે સતત પોતાની જાતને કહી રહ્યો હતો કે તે કંઈક એવું કરવા જઈ રહ્યો છે જેના પર આખું એક પુસ્તક લખી શકાય, જે જિંદગીભર યાદ કરવા લાયક બની શકે. પેડરસને પૅકિંગથી શરૂ કરીને એક દેશ બાદ બીજા દેશનું મૅપિંગ, રસ્તાઓ, બજેટ વગેરે બધી જ બાબતો માટે પ્લાનિંગ કરવા માંડ્યું. તેનો નિર્ણય અને પ્લાનિંગ એટલાં મક્કમ હતાં કે એ ૧૦ મહિના દરમ્યાન દક્ષિણ અમેરિકાથી આવેલી જૉબની ઑફર પણ તેણે ઠુકરાવી દીધી.

આ ૧૦ મહિનાના પ્લાનિંગ દરમ્યાન તેણે પોતાની સફર માટે કેટલાક મહત્ત્વના નિર્ણયો લીધા. એક, તે દરેક દેશમાં કમસે કમ ૨૪ કલાક રોકાશે. બીજું, આખી સફર દરમ્યાન ક્યારેય ઘરે નહીં જાય કે બ્રેક નહીં લે અને ત્રીજું તે એક પણ વાર હવાઈયાત્રા નહીં કરે. ચોથું તે રોજના ૨૦ ડૉલરના ખર્ચના બજેટને વળગી રહેશે. પાંચમું તે પ્રવાસ દરમ્યાન કોઈ પ્રાઇવેટ વાહન ભાડે નહીં કરે. મતલબ કે બધું જ તે પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટથી જ કરશે. આટલા નિર્ણયો કર્યા પછી દેશોની એક યાદી તૈયાર થઈ. આ યાદી એવા દેશોની હતી જે દરેક દેશમાં જવાનો તેણે નિર્ધાર કર્યો હતો. કયા હતા આ દેશ? યુનાઇટેડ નેશન્સ દ્વારા માન્યતા મળી હતી એ તમામ ૧૯૫ દેશો! પણ આ સાહસવીરને હજી આટલાથી ક્યાં સંતોષ થવાનો હતો. તેણે તો કોસોવો અને તાઇવાન જેવા બીજા દેશોનાં નામ પણ પોતાના સફરનામામાં સામેલ કરી લીધાં. આખરે ફાઇનલ યાદી જે તૈયાર થઈ એ વિશ્વભરના કુલ ૨૦૩ દેશોની હતી. અર્થાત્, ડેન્માર્કમાં રહેતો ૩૪ વર્ષનો યુવાન ટોરબ્યોર્ન પેડરસન હવે હવાઈયાત્રા કર્યા વિના વિશ્વભરના કુલ ૨૦૩ દેશો ફરવાનો હતો!

ખર્ચનો જુગાડ શું?

આ માટે ૧૦ મહિના સુધી જે પ્લાનિંગ ચાલ્યું એનો નિચોડ કંઈક એવો હતો કે ટોરબ્યોર્ન પેડરસનની ગણતરી અનુસાર યાદીમાં સામેલ એવા તમામ દેશો ફરતાં તેને લગભગ ૪ વર્ષ જેટલો સમય લાગશે અને પ્રતિદિન તે માત્ર ૨૦ ડૉલર જેટલો જ ખર્ચ કરશે. હવે ૪ વર્ષ સુધી ૨૦ ડૉલર જેટલો રોજ ખર્ચો થાય તો એ માટે પણ ભંડોળ મોટું જોઈએ. કરવું શું? પેડરસને સૌથી પહેલાં પોતાની આજ સુધીની બચત ટેબલ પર મૂકી. ત્યાર બાદ તેના પ્રયોગને સમર્થન આપતા મિત્રો, ઓળખીતાઓ અને સપોર્ટર્સ પાસેથી ફન્ડિંગ મેળવ્યું અને એટલાથી પણ કામ નહીં બને એમ લાગ્યું એટલે સ્પૉન્સર્સ શોધવા માટે મથામણ શરૂ થઈ. આ માટે સૌથી મોટા સ્પૉન્સર તરીકે પેડરસનને ડેનિશ રેડક્રૉસ મળી ગઈ. શરત માત્ર એટલી હતી કે વિશ્વના એ બધા દેશોમાં ટોરબ્યોર્ન પેડરસને ડેનિશ રેડક્રૉસના ગુડવિલ ઍમ્બૅસૅડર બનવાનું હતું. અર્થાત્, રક્તદાન માટે વિશ્વના તમામ દેશોમાં અવેરનેસ ફેલાવવાની હતી. સાથે જ તેણે બીજું એક લક્ષ્ય એ નિર્ધાર્યું કે રોજ તે જે-તે દેશની કોઈ ને કોઈ સકારાત્મક બાબત સોશ્યલ મીડિયા પર શૅર કરશે.

અસામાન્ય સફર માટેનો વિશ્વાસ

ટોરબ્યોર્ન પેડરસનને જો કોઈ પૂછે કે તેને એવું શા માટે લાગ્યું કે તે આ સફર કરી શકશે? તો જવાબ આપતાં પેડરસન એક જ વાત કહે છે, ‘કારણ કે હું આ જ કરવા માટે જન્મ્યો હતો!’ માત્ર ૭ જ વર્ષની ઉંમર સુધીમાં ત્રણ દેશ ડેન્માર્ક, કૅનેડા અને અમેરિકા ફરી ચૂકેલો પેડરસન પોતાના વેકેશન પ્રવાસ તરીકે ફિનલૅન્ડ પણ ફરી ચૂક્યો હતો. અર્થાત્ ૪ દેશ તો તે ફરી જ ચૂક્યો હતો. આ સિવાય પોતાની યુનાઇટેડ નેશન્સની શાંતિદૂત તરીકેની નોકરીમાં તે ઇરિટ્રિયા, ઇથિયોપિયા અને જિબુતી જેવા દેશોમાં પણ જઈ આવ્યો હતો. એમાં વળી લિબિયા જેવા તનાવપૂર્ણ વાતાવરણવાળા દેશમાં અને ત્યાર બાદ બંગલાદેશ, ગ્રીનલૅન્ડ, આર્કટિક સર્કલ, કઝાખસ્તાન, અઝરબૈજાન અને ફ્લૉરિડાની સાથે જ યુરોપના અનેક દેશોમાં પણ કામ કરી ચૂક્યો હતો. આ બધા દેશોની સફરને કારણે તે ઘણો ઘડાઈ ચૂક્યો હતો.

દરેક સ્થળે, દરેક પરિસ્થિતિમાં માનવીને સારા જ અનુભવો થાય એવું જરૂરી નથી. કદ્દાફીના શાસનકાળ દરમ્યાનના લિબિયાથી લઈને બંગલાદેશ કે કઝાખસ્તાન જેવા દેશોમાં પણ પેડરસનને અનેક એવા અનુભવો થયા જેને કારણે તે ઘડાયો. વળી તેના અંગત જીવનમાં પણ કેટલાક તબક્કા એવા આવ્યા હતા જેણે તેને ઘડવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. ૧૫ વર્ષની ઉંમરે તેનાં મા-બાપના ડિવૉર્સ થઈ ગયા. પેડરસને જ્યારે તેના વિશ્વભ્રમણના આ નિર્ણય વિશે મા-બાપને જણાવ્યું ત્યારે બન્નેના પહેલાં પ્રતિભાવ પણ અલગ-અલગ હતા. પિતાને લાગતું હતું કે દીકરો ટોરબ્યોર્ન આ રીતે પોતાની સુવ્યવસ્થિત કરીઅર બરબાદ કરવા જઈ રહ્યો છે. જોકે વળી મા જેમને પોતાને પણ ટ્રાવેલ કરવું ગમતું હતું તેમણે માત્ર એટલું જ કહ્યું કે મને પણ તારી જેમ ટ્રાવેલ કરવું ગમે છે.

માતા-પિતાને જણાવ્યા બાદ સૌથી મોટી પરીક્ષા હતી અમેરિકન મૂળની પ્રેમિકા ‘લે’ને વાત કરવાની. ટોરબ્યોર્ન આ પહેલાં પણ ડિસ્ટન્સ રિલેશનશિપમાં રહી ચૂક્યો હતો અને તેનો એ અનુભવ સારો નહોતો. આથી તે જાણતો હતો કે આટલો લાંબો સમય તે બહાર રહેશે અને તેની ગર્લફ્રેન્ડે પોતાના જીવન અને ભરણપોષણની કાળજી જાતે જ લેવી પડશે. આખરે તેણે પ્રેમિકાને પણ મનાવી લીધી અને હવે શરૂ થવા જઈ રહ્યો હતો પ્રવાસ જે ભવિષ્યમાં ગિનેસ વર્લ્ડ રેકૉર્ડ્સમાં નોંધાવાનો હતો.

પ્રવાસવર્ણન

તારીખ હતી ૨૦૧૩ની ૧૦ ઑક્ટોબર. ટોરબ્યોર્ન પેડરસન પોતાના હોમટાઉન ડેન્માર્કથી નીકળી યુરોપ તરફની સફરનો આરંભ કરે છે, જ્યાંથી તે અમેરિકા તરફ પ્રયાણ કરવાનો હતો. યુરોપમાં સૌથી મોટી કસોટી હતી નિર્ધારિત બજેટ ૨૦ ડૉલરમાં આખો દિવસ પસાર કરવો. તેણે એક રેલવે પાસ લઈ લીધો જેના દ્વારા તે એક મહિના સુધી ગમે એટલી વાર ગમે એ દિશામાં, ગમે એ સ્ટેશન સુધી ટ્રાવેલ કરી શકે. કમસે કમ ૨૪ કલાક એક દેશમાં રહેવાની તેની શરતને અનુસરતાં તેણે એક પછી એક યુરોપના દેશો ફરવાનું શરૂ કર્યું.

જોકે આ ભાગદોડની આડઅસર ટોરબ્યોર્ન પેડરસનને જણાવા માંડી. એક મહિના જેટલા ટૂંકા સમયમાં જ તેનું ૧૦ કિલો વજન ઊતરી ગયું. ખાવાનું ઓછું થઈ ગયું. જરૂરી એટલા સમયની ઊંઘ આવતી પણ બંધ થઈ ગઈ અને આ બધાને કારણે સખત થાક લાગવા માંડ્યો. પેડરસનને સમજાઈ ગયું કે આ રીતે જલદીથી આગળ વધવું અસંભવ છે. અનુભવે તેને શીખવ્યું કે એક દેશમાં કમસે કમ ૩ દિવસ વિતાવવા જરૂરી છે.

સફરનામા ધીરે-ધીરે આગળ વધતી ગઈ અને ઉત્તર અમેરિકાથી મધ્ય અમેરિકા અને ત્યાંથી દક્ષિણ અમેરિકા થઈને ટોરબ્યોર્ન પહોંચ્યો કૅરિબિયન દેશોમાં. આટલી સફર હજી પૂરી પણ નહોતી થઈ ત્યાં પેડરસનનો બીજો નિર્ણય કસોટી કરવા માંડ્યો. બીજો નિર્ણય હતો ઘરે નહીં જવાનો. આ કસોટીઓ એવી આવી કે તેનાં દાદીનું મૃત્યુ થઈ ગયું ત્યારે તે અંતિમ સંસ્કાર માટે પણ ન જઈ શક્યો. અત્યંત નજીકના એક મિત્રનું પણ મૃત્યુ થઈ ગયું, પરંતુ તેણે તો નિર્ણય કર્યો હતો કે સફર દરમ્યાન તે ઘરે નહીં જાય. બીજો એક મિત્ર હતો જે ડિપ્રેશનમાં સરી પડ્યો હતો. ખાસ મિત્રો અને ત્યાર બાદ પ્રેમિકા સાથેના સંબંધ આ બધા વચ્ચે પોતે જ કરેલા નિર્ણયમાં ટોરબ્યોર્ન હારી જવાની અણી પર આવી ચડ્યો હતો.

અમેરિકન પ્રેમિકા લે સાથેનો તેનો પ્રેમસંબંધ તૂટવાની અણી પર આવી ગયો હતો, પણ એથી હારી જવાની જગ્યાએ બન્નેએ સકારાત્મક પ્રયત્નો દ્વારા બહાર આવવા વિશે રસ્તો વિચાર્યો. તે કહે છે, ‘મેં કરેલા નિર્ણયને કારણે હું ઘરે નહીં જઈ શકું, પરંતુ તે તો મને મળવા આવી જ શકે એમ હતું! હું જ્યાં જે દેશમાં પહોંચ્યો હોઉં ત્યાં તે મને મળવા આવવા માંડી.’ આ ગોઠવણ એટલી મજાની થઈ ગઈ હતી કે તે જ્યારે દસમી વાર મળવા આવી ત્યારે માઉન્ટ કેન્યાના હિમાચ્છાદિત પહાડોમાં પેડરસને લેને લગ્ન માટે પ્રપોઝ કર્યું. આજે તો હવે ટોરબ્યોર્ન એ પળોને યાદ કરતાં કહે છે, ‘મારી આખી સફરમાં સૌથી સુખદ પળ કોઈ હોય તો એ મારા પ્રસ્તાવ સામે લેએ મને હા પાડી હતી એ ક્ષણો છે.’   

એ જ રીતે કોન્ગો રિપબ્લિક પહોંચ્યો ત્યારની પણ ખટમધુરી યાદ ટોરબ્યોર્નની યાદની પોટલીમાં સચવાયેલી છે. કોન્ગોની તેની સફર દરમ્યાન તે સતત બે દિવસ સુધી ૪૦થી ૫૦ લોકો સાથે એક ટ્રકની ઉપર બેસીને ફર્યો હતો. અત્યંત ધૂળ, ગરમી અને ધીરે-ધીરે ચાલતી એ ટ્રક. આ અનુભવ વિશે વાત કરતાં તે કહે છે, ‘જેમ-જેમ સૂરજ અસ્તાચળે જવા માંડ્યો એટલે મારી બાજુમાં બેઠેલી એક મહિલા તેની પાણીની બૉટલ પર સંગીત વગાડવા માંડી. ધીરે રહીને બીજી એક મહિલાએ ગાવાનું શરૂ કર્યું અને ત્યાર બાદ એક પુરુષ પણ એમાં જોડાયો. ધીરે-ધીરે આખી ટ્રક ગાવા માંડી.’ અત્યંત લાગણીશીલ, શક્તિશાળી અને ભાવનાત્મક એ પળોને યાદ કરતાં પેડરસન કહે છે, ‘આવી પળો મેળવવા માટે તમે ક્યારેય કોઈ ટિકિટ નથી ખરીદી શકતા. ટિકિટ ખરીદવાથી આવી પળો મળે જ નહીં. જો આ પળો ખુશી અને સંતોષ આપનારી હતી તો સાથે જ મેં દુઃસ્વપ્ન સમાન પળો પણ આ સફર દરમ્યાન વિતાવી છે. મને સેરિબ્રલ મલેરિયા થઈ ગયો હતો. એવી અનેક ચેકપોસ્ટ આવી હતી જ્યાં મારા કપાળે બંદૂક રાખી મને નિર્વસ્ત્ર કરીને પણ ચકાસવામાં આવ્યો હતો. એટલું જ નહીં, કેટલાક દેશોમાં તો મને કહેવાયું કે અહીં સુધી આવ્યો જ શું કામ, મારે ક્યાંક રસ્તામાં જ મરી જવું જોઈતું હતું.’

કૅમરૂન અને કૉન્ગોની સીમાના જંગલની એક ઘટના છે. મળસકાના ૩ વાગ્યે નશામાં ચકચૂર હથિયારબંધ સૈન્યની વરદી પહેરેલા કેટલાક લોકોએ ટોરબ્યોર્નને પકડી લીધો. તેની આંખોમાં આંસુ આવી ગયાં હતાં. તે એટલો ગભરાઈ ગયો હતો કે શરીર સુન્ન થઈ ગયું હતું. આ એવી ક્ષણો હતી જ્યારે તે સાવ ભાંગી પડ્યો હતો. તેને ખરેખર પોતાના પ્રવાસનો, પોતાના જીવનનો અંત લાવી દેવા જેટલી નિરાશા આવી ગઈ હતી. હવે વધુ આ પ્રવાસમાં ટકી રહેવાની પ્રેરણા આપે એવી કોઈ બાબત નહોતી. પ્રવાસને પણ ખાસ્સોએવો સમય થઈ ચૂક્યો હતો.

 આવી નિરાશાજનક પરિસ્થિતિમાં પણ તેણે હિંમત રાખીને સફર ચાલુ રાખી અને છ વર્ષના સતત પ્રવાસ બાદ તે ન્યુ ઝીલૅન્ડ પહોંચ્યો, જ્યાં તેનાં લગ્નની તારીખ નક્કી થઈ. ૨૦૨૦ની સાલ અને માર્ચ મહિનો. ૪ દિવસના સતત પ્રવાસ બાદ હૉન્ગકૉન્ગ પહોંચીને તેણે અને લેએ લગ્ન કરી લીધાં અને ત્યાં જ એક નવી મુસીબત વિકરાળ સ્વરૂપ ધારણ કરીને સામે આવી ઊભી - કોરોના! આખું હૉન્ગકૉન્ગ, આખું ચાઇના બંધ. લે તો જેમતેમ કરીને ડેન્માર્ક ઘરે પાછી ચાલી ગઈ હતી. આ આખી સફર દરમ્યાન કુલ ૨૭ વાર લે ટોરબ્યોર્નને મળવા આવી હતી!

ટકવા માટે કંઈ પણ ખાધું અને ટેસ્ટી પણ ખાધું

રોજના ૩૦ પુશ-અપ્સ અને એક મિનિટ પ્લેન્ક સાથે જ્યારે-જ્યારે સંભવ બને ત્યારે રનિંગ કરીને પોતાને ફિટ રાખવાનો પ્રયત્ન કરતો ટોરબ્યોર્ન પેડરસન યાદ કરે છે કે મલય ક્ષેત્રમાં પહોંચ્યો ત્યારે તેણે જિંદગીમાં પહેલી વાર લક્સા ખાધું અને એ ખૂબ ટેસ્ટી હતું. મધ્ય આફ્રિકાના રસ્તે રેંકડી પર ગ્રિલ્ડ માછલી મળે છે એ પણ ખૂબ ભાવી હતી. તો વળી સૌથી ખરાબ ખાવાના વિશે વાત કરતાં તે કહે છે, ‘મેં સાપ, કૂતરો, ઘોડો, ઊંટ અને કંઈકેટલાય અલગ પ્રકારના કીડાઓ ખાધા જે બહુ જ ખરાબ હતા.’ 

સફર મેં ધૂપ તો હોગી

 બીજી તરફ ઈરાનની સીમા પર થયેલો અનુભવ તો સાવ અલગ છે. વીઝા ઑન અરાઇવલની સંધિ ધરાવતા ડેન્માર્કનો નાગરિક હોવા છતાં ઈરાનની સીમા પર પેડરસનને વીઝા મેળવતાં ત્રણ અઠવાડિયાં જેટલો સમય લાગી ગયો હતો. ૧૦ વર્ષ! જી હા, ૧૦ વર્ષ સુધી આ રીતે અનેક અનુભવો અને અનેક પ્રકારના વિભિન્ન ખોરાક સાથે ઘરથી દૂર વિશ્વભ્રમણ પર નીકળેલા ડેન્માર્કના વતની ટોરબ્યોર્ન પેડરસન પોતાની સફર મૉલદીવ્ઝ પર પૂરી કરે છે અને મૉલદીવ્ઝના ટાપુ પરથી તે ૩૩ દિવસની સફર બાદ ડેન્માર્ક પહોંચી ઘર તરફની સફર આરંભે છે.

આખરે ૨૦૨૩ની ૨૩ મેના દિવસે ટોરબ્યોર્ન પોતાના દેશ પોતાના ઘરે પહોંચે છે અને પત્ની, પિતા, બે બહેનો અને કેટલાક પત્રકારોને મળે છે.

ટૂંકમાં, કેટલીક સફર જીવનના ‘સફરિંગ’ને આસાન બનાવી દેતી હોય છે. કહે છેને ‘ફરે તે ચરે, બાંધ્યો ભૂખે મરે!’